Best Programmer
سه شنبه 07 بهمن 1382, 08:27 صبح
از ابتدای شروع فعالیت نام دامنههای کشوری، بحث‌های فراوانی در کمیته‌های مختلف بین‌المللی در مورد سیاست‌های مربوط به نحوه واگذاری و کنترل این نامه دامنه‌ها وجود داشته است. از طرفی سنت قدیمی ثبت نام دامنههای دات کام بر اساس اولویت زمانی بوده است و هر کس که زودتر نام دامنه‌ای را ثبت کند، امتیاز کرایه آن نام را از آن خود کرده است و از طرف دیگر اغلب کشورها برای اینکه این سیاست را در مورد نام دامنههای کشوری پیش بگیرند همواره با تردید رو به رو بوده‌اند. به همین خاطر نام دامنه در بسیار از کشورها از جمله ایران نتوانسته بود به عنوان بخشی از جریان اقتصاد فناوری اطلاعات جایی پیدا کند. لفظ اقتصاد فناوری را به کار می‌برم چون به طور دقیق به معنی جذب سرمایههای فکری و پولی در یک حوزه است. به این معنا که موضوعات مربوط به حوزه تکنولوژی به منشا درآمد برای حوزه عمومی و شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کوچک تبدیل شود. از این رو آزادسازی نام دامنه ایرانی را باید به فال نیک گرفت، اما در کنار آن چند نکته کوچک وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد: نخست و مهمترین، لزوم ایجاد ساز و کارهای قانونی برای قضاوت در مورد حق تصاحب نام دامنه‌ها است. اصولا در تمام کشورها، سازمان مجری ثبت نام دامنه‌ها، تنها نقش فنی برای ثبت نام را دارد و قضاوت‌های حقوقی و رسیدگی احتمالی به شکایت‌های بعد از آن به عهده دادگاه‌های مربوطه است. به عنوان مثال اگر کسی حقوق تجاری نامی را به اسم خود ثبت کرده باشد، حتی اگر فرد یا سازمان دیگری آن را بدون ربط مشخصی به نام خود ثبت کند، طبق قانون به مؤسسه مربوط بازگردانده می‌شود، مگر اینکه فرد ثبت‌کننده نشان دهد که ربط موجهی بین وی و نام ثبت شده وجود دارد (مثلا نام فامیل و ... ) گرچه همواره این موضوعات مورد بحث‌های حقوقی بوده است اما به نظر می‌رسد مسیر عمومی در محاکم قضایی به این سو می‌رود. اما در نهایت نکته اصلی این است که نباید مسوولیت قضاوت در این باره را به گردن سازمان مجری ثبت انداخت.
نکته دوم این است که آزادسازی نام دامنه‌ها در ایران به طور طبیعی باعث می‌شود کسانی که بیشتر مترصد این موضوع هستند و در زمینه اینترنت و ... فعالیت‌می‌کنند، بیش و پیش از بقیه دست به کار شده و وارد این جریان شوند. اگر این فعالیت‌ها حتی به منظور صرفا خرید و فروش نام دامنه و نه استفاده از آن باشد نیز اشکالی بر آن وارد نیست، کما اینکه در همه جای دنیا پیدا کردن نام مناسب و ثبت آن یک ارزش افزوده محسوب می‌شود و کسی که مبتکر آن بوده و بر آن سرمایه‌گذاری می‌کند، طبعا نفع آن را هم از آن خود می‌کند. چه بهتر که سرمایههای فکری و مادی در تکنولوژی متمرکز شود به جای آنکه صرف فعالیت‌های مطلقاً خرید و فروش و دلالی بدون هیچ گونه ارزش افزوده گردد. این موضوع به نحوی به قواعد رقابت و بازار آزاد باز می‌گردد که در کشور ما چندان تجربه شده نیست. زیرا هر گاه بحث خصوصی‌سازی یا موارد مشابه پیش آمده، مباحث جنجالی بسیاری نظیر رانت‌های مختلف هم مطرح شده است که سابقه مثبتی در اذهان به جا نگذاشته است. باید در این مورد دقیق بود و اجازه نداد که یک کار فی‌نفسه درست، به خاطر اجرای ضعیف یا مقایسه غلط با تجارب ناخوشایند، از مسیر درستی که یافته است منحرف شود. شاید اطلاع‌رسانی درست و دقیق مهمترین نقش را در این مورد داشته باشد. نکته آخر، توجه به روند خصوصی‌سازی هر چه بیشتر فعالیت‌ها و کمک به آن است.
تکنولوژی‌های جدید و خصوصاً فناوری اطلاعات به عنوان تکنولوژی روز، می‌تواند پیشتاز این حرکت باشد و بر خلاف سایر بخش‌های صنعتی که واگذار یا سهیم کردن بخش خصوصی در اداره و پیشبرد آنها به کندی و مشکل صورت می‌گیرد، تسریع این امر در بخش فناوری اطلاعات می‌تواند متناسب با تحولات سریع این رشته به بالندگی آن بیانجامد. اگر مسوولین مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات بتوانند هر چه سریعتر سیاست‌ها و برنامه‌های لازم برای اعطای نمایندگی فروش نام دامنه ایرانی به شرکت‌های ثانی را پیاده‌سازی کنند، علاوه بر جلوگیری از کندی روند رشد نام دامنه ایرانی، بخش بزرگی از فعالیت‌های شرکت‌های کوچک و بزرگ را در این جریان سهیم و درگیر می‌کنند که خود به خود به توسعه وب و اینترنت در ایران می‌انجامد. زیرا هر شرکت ثبت نام دامنه به خاطر برقراری ارتباط با مشتریان به جریان طراحی و راه‌اندازی سایت‌های مختلف هم کشیده می‌شود که به این جریان عمق و ابعاد بزرگتری می‌بخشد.
نکته دوم این است که آزادسازی نام دامنه‌ها در ایران به طور طبیعی باعث می‌شود کسانی که بیشتر مترصد این موضوع هستند و در زمینه اینترنت و ... فعالیت‌می‌کنند، بیش و پیش از بقیه دست به کار شده و وارد این جریان شوند. اگر این فعالیت‌ها حتی به منظور صرفا خرید و فروش نام دامنه و نه استفاده از آن باشد نیز اشکالی بر آن وارد نیست، کما اینکه در همه جای دنیا پیدا کردن نام مناسب و ثبت آن یک ارزش افزوده محسوب می‌شود و کسی که مبتکر آن بوده و بر آن سرمایه‌گذاری می‌کند، طبعا نفع آن را هم از آن خود می‌کند. چه بهتر که سرمایههای فکری و مادی در تکنولوژی متمرکز شود به جای آنکه صرف فعالیت‌های مطلقاً خرید و فروش و دلالی بدون هیچ گونه ارزش افزوده گردد. این موضوع به نحوی به قواعد رقابت و بازار آزاد باز می‌گردد که در کشور ما چندان تجربه شده نیست. زیرا هر گاه بحث خصوصی‌سازی یا موارد مشابه پیش آمده، مباحث جنجالی بسیاری نظیر رانت‌های مختلف هم مطرح شده است که سابقه مثبتی در اذهان به جا نگذاشته است. باید در این مورد دقیق بود و اجازه نداد که یک کار فی‌نفسه درست، به خاطر اجرای ضعیف یا مقایسه غلط با تجارب ناخوشایند، از مسیر درستی که یافته است منحرف شود. شاید اطلاع‌رسانی درست و دقیق مهمترین نقش را در این مورد داشته باشد. نکته آخر، توجه به روند خصوصی‌سازی هر چه بیشتر فعالیت‌ها و کمک به آن است.
تکنولوژی‌های جدید و خصوصاً فناوری اطلاعات به عنوان تکنولوژی روز، می‌تواند پیشتاز این حرکت باشد و بر خلاف سایر بخش‌های صنعتی که واگذار یا سهیم کردن بخش خصوصی در اداره و پیشبرد آنها به کندی و مشکل صورت می‌گیرد، تسریع این امر در بخش فناوری اطلاعات می‌تواند متناسب با تحولات سریع این رشته به بالندگی آن بیانجامد. اگر مسوولین مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات بتوانند هر چه سریعتر سیاست‌ها و برنامه‌های لازم برای اعطای نمایندگی فروش نام دامنه ایرانی به شرکت‌های ثانی را پیاده‌سازی کنند، علاوه بر جلوگیری از کندی روند رشد نام دامنه ایرانی، بخش بزرگی از فعالیت‌های شرکت‌های کوچک و بزرگ را در این جریان سهیم و درگیر می‌کنند که خود به خود به توسعه وب و اینترنت در ایران می‌انجامد. زیرا هر شرکت ثبت نام دامنه به خاطر برقراری ارتباط با مشتریان به جریان طراحی و راه‌اندازی سایت‌های مختلف هم کشیده می‌شود که به این جریان عمق و ابعاد بزرگتری می‌بخشد.