تبصره و تک ماده چیست؟
تمامی دانش آموزان برای راه یابی به پایه تحصیلی بالاتر باید در امتحانات شرکت کرده و نمره قبولی آن ها را به دست آورند. در این میان افرادی هستند که بنا به دلایلی موفق به کسب حدنصاب نمره قبولی درس مربوطه نمی شوند که البته جای نگرانی نیست. زیرا قانونی به نام تبصره و تک ماده وجود دارد که به دانش آموزان کمک می کند تا درس یا دروس مورد نظر را بدون شرکت مجدد در امتحان، پاس کنند و فارغ التحصیل شوند.


تک ماده و تبصره برای دانش آموزانی است که در یک درس یا چند درس نظری نمره قبولی کسب نکرده اند و شرایط استفاده از این قانون را دارند. یکی از مهم ترین شرایط استفاده از قانون مذکور، داشتن معدل بالاتر از 10 می باشد. همچنین این قانون تنها برای دروس نظری کاربرد دارد و نمی توان آن را برای دروسی مثل دروس مهارتی و کارورزی استفاده کرد.


فرق تک ماده و تبصره برای دوره دوم متوسطه 1401 – 1402
یکی از سوالات اصلی که ممکن است برای دانش آموزان ایجاد شود، این است که تفاوت بین تبصره و تک ماده چیست؟ در این خصوص لازم است بدانید که در آیین نامه جدید آموزش و پرورش برای متوسطه دوم، هیچ تفاوتی بین این دو وجود ندارد.


در واقع محصلان هر سه پایه تحصیلی دهم، یازدهم و دوازدهم اگر نتوانند نمره قبولی در یک یا چند درس را کسب نمایند اما مشمول قانون تبصره یا تک ماده باشند، بدون نیاز به شرکت مجدد در آزمون درس مربوطه می توانند در مقطع خود فارغ التحصیل شوند.


شرایط استفاده از تک ماده و تبصره در پایه های دهم، یازدهم و دوازدهم ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲
دانش آموزان دوره دوم متوسطه (دهم، یازدهم و دوازدهم) برای فارغ التحصیلی در پایه تحصیلی خود در سال ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ لازم است تا در تمامی دروس آن مقطع نمره سالانه قبولی را کسب نمایند با این حال در صورتی که دانش آموزی شرایط زیر را داشت باشد می تواند از قانون تک ماده یا تبصره استفاده کرده و فارغ التحصیل شود.


معدل کل دانش آموز باید بالاتر از 10 باشد.
آخرین نمره دروس افتاده (سالانه، تابستانه یا غیر حضوری) حداقل 7 باشد.
درس مربوطه از دروس شایستگی فنی و غیر فنی شاخه کار و دانش که حداقل نمره قبولی آن 12 است، نباشد.
در دروس مهارتی و کارورزی نمی توان از قانون تک ماده استفاده نمود.
چند درس را می توان تک ماده کرد؟
همواره دانش آموزان این سوال را می پرسند که چند درس را می توانیم با استفاده از تبصره یا تک ماده پاس کنیم؟ همان طور که پیش تر توضیح دادیم، با استفاده از قانون تبصره و تک ماده دیگر نیازی به شرکت در امتحان مجدد آن درس نیست و صرفا نمره قبولی درس مربوطه به دانش آموز داده می شود.


اما با تغییر آیین نامه آموزشی، در سال 1401 – 1402 هر دانش آموز می تواند حداکثر در 2 درس نهایی و در 2 درس غیرنهایی (داخلی) از تبصره استفاده کند. یعنی اگر دانش آموزی 4 درس با نمره زیر 10 و بالای 7 داشته باشد و معدل او نیز بالاتر از 10 باشد، می تواند بدون شرکت مجدد در امتحان فارغ التحصیل شود.زمانی که دانش آموزان در امتحان های ترم خود شرکت می کنند، می بایست نمره قبولی در امتحان ها کسب کرده تا بتوانند به عنوان فارغ التحصیل به مقطع بعدی تحصیلی راه پیدا کنند؛ اما گاهی اوقات دانش آموزان به دلایلی موفق به کسب نمره قبولی در امتحانات نمی شوند. در این مواقع، می توان از تبصره و تک ماده برای پاس شدن و ورود به مقطع بعدی استفاده نمایند.


اما در خصوص استفاده از تبصره و تک ماده امتحانات سوالاتی برای دانش اموزان وجود دارد. اکثر دانش آموزان به دنبال دریافت پاسخ سوالاتی از قبیل تک ماده چیست و چه تفاوتی با تبصره دارد و یا چند درس را می توان تک ماده کرد؟ هستند که در این مقاله قصد داریم شما را با قانون تک ماده و تبصره آشنا کرده و تفاوت میان این دو قانون را برای شما دانش آموزان عزیز شرح دهیم.




تک ماده چیست ؟
زمانی که دانش آموزان در امتحان های نهایی و یا غیر نهایی در مقاطع تحصیلی مختلف شرکت می کنند، می بایست نمره قبولی در امتحان را کسب نمایند؛ اما گاهی اوقات افراد به دلایل مختلفی موفق به کسب نمره قبولی در امتحان نمی شوند. در این زمان است که قانون تک ماده به کمک دانش آموزان آمده و دانش آموزان می توانند با کمک این قانون، در دروسی که نمره قبولی کسب نکرده اند، قبول شوند. اما تک ماده چیست؟ و چه کسانی می توانند این این قانون استفاده کنند؟





تک ماده به دانش آموزان کمک می کند که بتوانند در دروسی که نمره قبولی کسب نکرده اند، نمره بالاتری گرفته و در واقع، به عنوان فارغ التحصیل شناخته شوند. بنابراین، تمامی دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی در دوره متوسطه اول و دوم می توانند از این قانون استفاده کنند و دروس خود را با شرط تک ماده پاس کنند.





یکی از مهم ترین زمان های استفاده از تک ماده، زمان مربوط به تجدید شدن در امتحان های نهایی دوازدهم و یا نهم دانش آموزان می باشد. همانطور که می دانید دانش آموزان پایه نهم و دوازدهم برای قبولی در امتحان های نهایی باید نمره بالای 7 را کسب کنند. در غیر این صورت یا به عنوان "مردود شده" محسوب می شوند یا می توانند با کمک قانون تک ماده، دروس خود را تک ماده کنند.





برای استفاده از شروط تک ماده در پایه دوازدهم و نهم متوسطه اول و دوم، شرایط خاصی وجود دارد. بنابراین دانش آموزانی می توانند از این قانون استفاده کنند که حتما دارای شرایط تک ماده پایه دوازدهم و شرایط تک ماده پایه نهم باشند. یکی از شرایط مهم دانش آموزان برای تک ماده کردن دروس امتحان های نهایی این است که دانش آموزانی که نمره قبولی (نمره بالای 7) کسب نکرده اند؛ اما نمره سالانه آن ها بالای 10 می باشد، می توانند از قانون تک ماده برای درس پاس نشده خود استفاده کنند و به عنوان فارغ التحصیل شناخته شوند.تبصره و تک ماده قانونی است که دانش آموزان به وسیله این قانون بتوانند بدون شرکت مجدد در امتحانات دروسی که نمره زیر 7 کسب کرده اند ، پاس شوند. تعدادی از دانش آموزان هستند که در امتحانات داخلی یا نهایی نمره زیر 7 کسب می کنند ولی به آنها فرصت داده می شود که با استفاده از قانون تک ماده و تبصره آن درس را پاس کنند.
البته ممکن است دانش آموزی در امتحان نهایی نمره ورقه اش 7 یا کمتر از 7 باشد اما نمره سالانه بالا داشته باشید و در این صورت لزومی ندارد که از تبصره و تک ماده استفاده کند چرا که نمره کل سالانه طبق فرمول زیر محاسبه می شود و اگر شما نمرات مستمر نوبت اول و نوبت دوم و همچنین نمره برگه نوبت اول بالایی داشته باشید ، حتی با وجود پایین بودن نمره برگه نوبت دوم ، نمره سالانه تان طبق فرمول زیر بالا خواهد شد و پاس می شوید ولی بیشترین تاثیر را در نمره سالانه ، نمره برگه نوبت دوم دارد که ضریب آن 4 است.