تحلیل بازار نرم افزار ایران (چالش ها و راه حل ها)

[East.Tiva]

حرفم رو با یک مثال خیلی ساده شروع می کنم، 15-10 سال پیش رو یادتون میاد که فوتبال ایران چیزی نبود.. حتی اکثر بازیکنان فوتبال، شغل اصلیشون، مثلا کارمند اداره یا جایی بودند و فوتبال شغل دومشون بود.. چی شد که بعد از 10 سال، الان گردش مالی خیلی بالایی داره ؟

یک سئوال دیگه، چرا اگر کسی از عموم بخواد مثلا یک کارت گرافیک به قیمت 400 هزار تومان بخره، کاملا توجیه داره براش این قیمت، اما یک نرم افزار به قیمت 100هزار تومان، اصلا هیچ توجیهی نداره !؟ قابل درک نیست برای اون خریدار که بابت محصول نرم افزاری، مبلغ خاصی رو بده .. مشکل از کجاست ؟

بحثی که توی این تاپیک میخوام داشته باشیم، شناسایی مقصر نیست ، بلکه میخوام ریشه این برخوردها رو پیدا کنیم و سعی کنیم در حد خودمون راه حل عملی ارائه بدیم و روی اونها کار کنیم.

در مرحله اول، لطفا هر کس جواب این دوتا سئوال بالا رو از دید خودش بده، تا اول این دو جنبه رو ریشه یابی کنیم.

[East.Tiva]

به عنوان اولین نفر، نظر خودم رو درباره دو سئوال بالا می گم :

1- به نظر من از وقتی که برنامه نود توی کانال 3 راه افتاد، باعث شد که رونق بده به بازار فوتبال .. حالا این نود چیکار می کنه که منجر به رونق شده ؟ به نظر من، در وهله اول اطلاع رسانی و بالا بردن سطح اطلاعات مردم در زمینه فوتبال منجر به جلب توجه اونها به این بخش شده.

2- من خودم رو جای کسی گذاشتم که می خواد همچین خریدی انجام بده، خب، اولا چیز اینه که کارت گرافیک یا مثلا cpu چون یک معیار عددی داره معمولا همون عدد قیمتش رو هم توجیه می کنه، هر چی که اون عدد بیشتر باشه، قیمت بالا توجیه بیشتری داره.
دوم اینکه، کسی از عموم و خریدارهای نرم افزار، معمولا هیچ ایده ای ندارند که اصلا نرم افزار نوشتن یعنی چی ؟ اصلا نمی دونن چی میشه که یک نرم افزار نوشته میشه . هیچ چیزی هم نه توی تلویزیون دیدن، نه حتی شنیدن در موردش. در حال که برای سخت افزار، قضیه بر عکس هست. کاملا می دونن چطوری این سخت افزار ساخته میشه و چون قابل دیدن هم هست (آی سی ها و مدارهای اون رو می بینن) می تونن درک کنن که این چندصد هزار تومان رو بابت چی دارن میدن.

[m.hamidreza]

وقتی شمای نوعی ویندوز 7 رو میخری 1500 تومن، AutoCad رو میخری مثلا 2500 تومن و اصلا کلا یه کینگ میخری 20,000 تومن که ارزش نرم افزاری اون حداقل 200 میلیون تومن هست طبیعی هست ارزش نرم افزار 100 تومن رو نمیتونی بفهمی!
این یه جنبه قضیه هست این موضوع خیلی پیچیده هست و پارامترهای مختلفی درش تاثیر داده و همه این عوامل هم به هم مرتبط هستن. بحث کلان مدیریتی رو به این راحتیا نمیشه براش راهکار داد.


چیزی به نام صنف نرم افزار که مسئولیت کاربردی و راهبردی داشته باشه وجود نداره. این باعث میشه که اصلا نشه که برنامه مدون و عملیاتی رو اجرا کرد. نرم افزار کلا متولی نداره در کشور. شما فوتبال رو مثال زدی بعد از 30 سال با اینکه متولی داشت این شد. حالا شما فکر کن که بدون متولی چند سال طول میکشه تا نرم افزار نرم افزار بشه.
هنوز باور این که نرم افزار میتونه صنعت باشه در مسئولین وجود نداره.
مسئولین فقط در حرف، دنیای IT رو جدی گرفتن در عمل این قضیه واقعا فرق میکنه.
شرکت های نرم افزاری از هیچ حمایتی برخوردار نیستن مالیات واقعا براشون کمرشکن هست الان این قانون 103 برای بیمه رو هم میخوان بردارن دیگه هیچ کارفرمایی پرسنلشو بیمه نمیکنه. خیلی جالبه واقعا....
رانت در دنیای نرم افزار به شدت وجود داره. شرکت های نوپا و متوسط به خاک سیاه نشستن. من همه اینا رو دیدما!
بدلیل نبود همون باور که گفتم کسی در دنیای نرم افزار سرمایه گذاری نمیکنه و میانگین شرکت های نرم افزاری با اون همه تخصص عموما شرکت های فقیری هستن! این باعث میشه که فقط روزمرگی کنن حتی اصلا نمیتونن به برنامه میان مدت یا بلند مدت فکر کنن.

اتفاقا برای حل این مساله باید دنبال مقصر بود شما راهکار رو بده همونی که قبلا تقصیرکار بوده میاد همه چی رو خراب میکنه. نمیدونم شما نقد روزنامه ها و جراید کامپیوتری رو میخونی یا نه، در سخن سردبیرها مطالب جالبی میشه پیدا کرد. شما 6 ماه پیوسته اگه این ها رو بخونی پی به عمق فاجعه میبری!
به نظر من بحث کردن در این موارد بی فایده هست. در طول 10 سال گذشته چه کسانی چه بحث هایی کردن ولی نتیجه؟! هیچ...
موفق باشید.

[HjSoft]

به نظر من شاید یه دلیل دیگه هم داشته باشه :
به نظر من دلیلش اینه که تعداد برنامه نویسا زیاد شده . حتی افرادی دارن در این زمینه کار میکنند که هنوز تحصیلاتشو نگذرونند .( نمونه ش من ) ..... به نظر من دلیل اینکه ما نمی تونیم مشتری رو توجیح کنیم که ارزش این محصول 100 هزار تومانه ، چون مشتری میبینه یه فردی که هیچ سرمایه گذاری رو یاد گیری نکرده همون محصول رو داره 10 تومن میفروشه . و اگه منم بودم بین 100 تومن و 10 تومن . 10 تومن رو انتخاب می کردم . انگاری یه جوری رقابت منفی بین ما به وجود اومده که داره قیمت ها رو میاره پایین .
دلیل اینکه یه کارت گرافیک 400 تومان میتونه بفروشه اینه که 4 یا 5 شرکت در این زمینه هستند که فقط کارشون تولید کارت گرافیکه .
خودم توی کار الکترونیک ، یه کیت رو که میزنم مثلا 2 ساعت با ساخت کیت چاپی روش کار میکنم می فروشم 200 تومان . دلیل اینکه مشتری میاد و پول میده ، اینه که محصولی مشابه اون نیست و سخت تر میتونه کسی رو پیدا کنه که واسش انجام بده . چون تعداد الکترونیک کار ها نسبت به برنامه نویسا کمتره .
فکر کنم بازار برنامه نویسی دیگه اشباع شده باشه . ورود بیشتر به این شغل باعث ضعف همه میشه .
اینا همه نظر شخصی من بودند .

[اوبالیت به بو]

من این رو زیاد قبول ندارم که تعداد برنامه نویس ها زیاد شده

تو همه کارها تعداد کارمندان زیاد هست. پس ما تافته جدا بافته نیستیم. ما هم یه صنفی هستیم که کار هنری-مهندسی انجام می ده. مثل مهندس عمران، نقشه کش، معمار و غیره

بیشتر با پست شماره 3 موافقم

[m.hamidreza]

چون مشتری میبینه یه فردی که هیچ سرمایه گذاری رو یاد گیری نکرده همون محصول رو داره 10 تومن میفروشه . و اگه منم بودم بین 100 تومن و 10 تومن . 10 تومن رو انتخاب می کردم
فکر کنم بازار برنامه نویسی دیگه اشباع شده باشه . ورود بیشتر به این شغل باعث ضعف همه میشه .
اینا همه نظر شخصی من بودند .

اگه قرار بود کسی که میخواد نرم افزار بنویسه اول باید فقط 1000 دلار پول لایسنس نرم افزار میداد به نظر شما این همه آدم میومد تو همشهری تبلیغ کنه وب سایت از 10000 تومن؟! دیگه براش نمی صرفید!
در صنف طلافروش ها شما اگه بیای سکه رو 2000 تومن زیر قیمت اصلی به "مردم عادی" بفروشی اتحادیه باهات برخورد میکنه که طلافروش های دیگه ازت شکایت کردن!
اتفاقا به نظر من یکی از مشاغلی که ضعف شدید نیروی انسانی توش به وفور یافت میشه همین برنامه نویسیه! تا 100 سال دیگه هم اشباع نمیشه چون ما نیروی متخصص اصلا نداریم و مدام هم داره بروز میشه و گسترده!
اینایی که شما میبینی سیاهی لشگر هستند برنامه نویس نیستن... این چیزی که شما میگی رو اینجوری میشه گفت که ورود به این شغل راحت شده و بر خلاف مشاغل دیگه چون با همون علم قلیل میشه کسب درآمد کرد همه سریع میرن تو بازار.
شما الان 250 هزار تومن میدی یه کلاس طراحی وب میری یه سایت مزخرف طراحی میکنی بابات میبینه میگه احسنتم! فکر میکنی شدی خدای طراحی وب. بعد بابات تو فلانجاست سایت سازمان رو میده بهت با هر مشقت و سوتی های فراوان بالاخره از پسش برمیای و با همون 250 هزار تومن رزومه دار هم میشی اونوقت یه بدبختی که کلی درس خونده و کلی استاندارد میدونه هر جا میخواد بره ازش نمونه کار میخوان درنتیجه بیکار میمونه! جالبه نه؟ این سناریوی کار نرم افزار هست.
بعد حالا فرض کن این استخدام هم بشه اینقدر بهش حسودی میکنن و مدیران بی سوادش از ترس اینکه جای اونارو بگیره زیرآب میزنن براش که اخراج میشه و همون آش و همون کاسه...
موفق باشید.

[HjSoft]

شما الان 250 هزار تومن میدی یه کلاس طراحی وب میری یه سایت مزخرف طراحی میکنی بابات میبینه میگه احسنتم! فکر میکنی شدی خدای طراحی وب. بعد بابات تو فلانجاست سایت سازمان رو میده بهت با هر مشقت و سوتی های فراوان بالاخره از پسش برمیای و با همون 250 هزار تومن رزومه دار هم میشی اونوقت یه بدبختی که کلی درس خونده و کلی استاندارد میدونه هر جا میخواد بره ازش نمونه کار میخوان درنتیجه بیکار میمونه! جالبه نه؟ این سناریوی کار نرم افزار هست
با این قسمت حرفتون کاملا موافقم .

در صنف طلافروش ها شما اگه بیای سکه رو 2000 تومن زیر قیمت اصلی به "مردم عادی" بفروشی اتحادیه باهات برخورد میکنه که طلافروش های دیگه ازت شکایت کردن!
من زیاد برنامه نویسی نمی کنم ، اما می خوام بدونم که صنفی واسه برنامه نویس ها نیست ؟ ا کلا جایی که ارزیابی نرم افزار ها رو انجام بدن ؟

[اوبالیت به بو]

من زیاد برنامه نویسی نمی کنم ، اما می خوام بدونم که صنفی واسه برنامه نویس ها نیست ؟ ا کلا جایی که ارزیابی نرم افزار ها رو انجام بدن ؟
تنها اسم هایی که در حوزه IT به گوش می خوره:

سازمان تنظیم مقررات رادیویی
شورای عالی انفورماتیک
نظام صنفی رایانه ای و ماشین های اداری
(یه همچین نامی)

[East.Tiva]

وقتی شمای نوعی ویندوز 7 رو میخری 1500 تومن، AutoCad رو میخری مثلا 2500 تومن و اصلا کلا یه کینگ میخری 20,000 تومن که ارزش نرم افزاری اون حداقل 200 میلیون تومن هست طبیعی هست ارزش نرم افزار 100 تومن رو نمیتونی بفهمی!
این یه جنبه قضیه هست این موضوع خیلی پیچیده هست و پارامترهای مختلفی درش تاثیر داده و همه این عوامل هم به هم مرتبط هستن. بحث کلان مدیریتی رو به این راحتیا نمیشه براش راهکار داد.


چیزی به نام صنف نرم افزار که مسئولیت کاربردی و راهبردی داشته باشه وجود نداره. این باعث میشه که اصلا نشه که برنامه مدون و عملیاتی رو اجرا کرد. نرم افزار کلا متولی نداره در کشور. شما فوتبال رو مثال زدی بعد از 30 سال با اینکه متولی داشت این شد. حالا شما فکر کن که بدون متولی چند سال طول میکشه تا نرم افزار نرم افزار بشه.
هنوز باور این که نرم افزار میتونه صنعت باشه در مسئولین وجود نداره.
مسئولین فقط در حرف، دنیای IT رو جدی گرفتن در عمل این قضیه واقعا فرق میکنه.
شرکت های نرم افزاری از هیچ حمایتی برخوردار نیستن مالیات واقعا براشون کمرشکن هست الان این قانون 103 برای بیمه رو هم میخوان بردارن دیگه هیچ کارفرمایی پرسنلشو بیمه نمیکنه. خیلی جالبه واقعا....
رانت در دنیای نرم افزار به شدت وجود داره. شرکت های نوپا و متوسط به خاک سیاه نشستن. من همه اینا رو دیدما!
بدلیل نبود همون باور که گفتم کسی در دنیای نرم افزار سرمایه گذاری نمیکنه و میانگین شرکت های نرم افزاری با اون همه تخصص عموما شرکت های فقیری هستن! این باعث میشه که فقط روزمرگی کنن حتی اصلا نمیتونن به برنامه میان مدت یا بلند مدت فکر کنن.

اتفاقا برای حل این مساله باید دنبال مقصر بود شما راهکار رو بده همونی که قبلا تقصیرکار بوده میاد همه چی رو خراب میکنه. نمیدونم شما نقد روزنامه ها و جراید کامپیوتری رو میخونی یا نه، در سخن سردبیرها مطالب جالبی میشه پیدا کرد. شما 6 ماه پیوسته اگه این ها رو بخونی پی به عمق فاجعه میبری!
به نظر من بحث کردن در این موارد بی فایده هست. در طول 10 سال گذشته چه کسانی چه بحث هایی کردن ولی نتیجه؟! هیچ...
موفق باشید.

با کلیات حرفت موافق هستم.. اما حالا نظر خودم
چیزی که من میخوام روش تاکید کنم، ارتقای سطح IT مردم در زمینه تشخیص نرم افزار خوب از نرم افزار بد هست. مثل خرید لپ تاپ، شما با قیمت های متفاوتی می تونید لپ تاپ یکسانی از مارک های مختلف رو بخرید ولی فقط یک دونش سونی میشه و اون کسی که سونی می خره یه جور افتخار داره براش دیگه (فقط جنبه مثال داشت، لطفا مناقشه نکنید)
توی فوتبال هم بازیکن خیلی زیاده .. اما یک مربی می تونه تشخیص بده که کدوم بازیکن بهتر هست و پول بیشتری بابت اون می دن.
به نظرم اگر روی این زمینه کار بشه، مردم می تونن بفهمن چرا یک نرم افزار nتومان قیمتش هست.

پ.ن : یه چیز دیگه اینکه توی کامپیوتر، واقعا بازار سخت افزار خوب شده، خیلی ها حتی از سخت افزار پولدار هم شدند ! اما نرم افزار هنوز معلق هست ... آیا بازار سخت افزار متولی داره ؟ سخت افزار رانت بازی نداره ؟ شرکت های سخت افزاری ماده 103 استفاده نمی کنن ؟

[Alireza_Salehi]

با کلیات حرفت موافق هستم.. اما حالا نظر خودم
چیزی که من میخوام روش تاکید کنم، ارتقای سطح IT مردم در زمینه تشخیص نرم افزار خوب از نرم افزار بد هست. مثل خرید لپ تاپ، شما با قیمت های متفاوتی می تونید لپ تاپ یکسانی از مارک های مختلف رو بخرید ولی فقط یک دونش سونی میشه و اون کسی که سونی می خره یه جور افتخار داره براش دیگه (فقط جنبه مثال داشت، لطفا مناقشه نکنید)
توی فوتبال هم بازیکن خیلی زیاده .. اما یک مربی می تونه تشخیص بده که کدوم بازیکن بهتر هست و پول بیشتری بابت اون می دن.
به نظرم اگر روی این زمینه کار بشه، مردم می تونن بفهمن چرا یک نرم افزار nتومان قیمتش هست.

پ.ن : یه چیز دیگه اینکه توی کامپیوتر، واقعا بازار سخت افزار خوب شده، خیلی ها حتی از سخت افزار پولدار هم شدند ! اما نرم افزار هنوز معلق هست ... آیا بازار سخت افزار متولی داره ؟ سخت افزار رانت بازی نداره ؟ شرکت های سخت افزاری ماده 103 استفاده نمی کنن ؟

مردم معمولا در هیچ جای دنیا به هیچ کالائی فنی نگاه نمی کنند، یک اداره رو فرض کنید: مدیر میبینه که اگر نرم افزاری برای بخش های مختلف اداره اش داشته باشه بسیاری از کارها ساده میشه،
یک نرم افزار میخره، انتظار داره در سریع ترین زمان ممکن کارمندانش به اون نرم افزار مسلط بشوند.
هیچ کاری هم به این که نرم افزار چیه یا چه جوری کار میکنه نداره.

صرفا میشه روی بالابردن دانش عمومی نرم افزار سرمایه گذاری کرد که اون هم تا مردم در گیر استفاده نباشند عملی نمی شود، چون تا چیزی لازم نباشه کسی طرفش نمیره.

اما در این بین قانون و ضمانت اجرائی آن نقش خیلی مهمی دارد، باید سازمانهائی باشند تا ضامن اجرای قانون و احقاق حق تولید کننده و مصرف کننده باشند، که در حوزه نرم افزار این مورد خیلی کمرنگ هستش.

به نظر شما اگر الان یک نفر از یک نرم افزار بدون رعایت کپی رایت استفاده کنه چی کارش میکنند؟
یا بدتر از اون اگر کسی قفل نرم افزار رو بشکنه و اون رو تکثیر کنه، چی کارش می کنند؟

تا بیای ثابت کنی آقای x نرم افزارت رو کرک کرده و توزیع کرده و تمام زحماتت رو هدر داده، شرکتت ورشکست شده چون هزینه کردی، و برگشتی نداشتی. ازه اگر طرف محکوم هم بشه دیگه کاریش نمیشه کرد نرم افزارت تکثیر شده و دیگه نمیشه جمعش کرد.

تا وقتی چنین وضعی هست، رونق بازار نرم افزار کم میشه، وقتی رونق کم بشه نو آوری و رقابت کم میشه و هزینه ها بالا میره، و مردم لزومی نمی بینند که برای یک کار ساده 100000 تومان هزینه کنند. و یک نرم افزار بخرند. یا کرک شده می خرند یا همان نوع خارجیش رو استفاده می کنند.

کمتر کسی در ایران پیدا میشه که به فکر فروش نرم افزار تولید انبوه باشه، همه دنبال بستن قرارداد های تک نسخه ای یا نهایتا نسخه های سفارشی از یک نرم افزار هستند.

در ایران: برای تضمین سود باید جوری نرم افزار فروش بره که همیشه به تولید کننده نیاز باشه، نرم افزار تولید انبوه چنین نیازی نداره.


فرهنگ سازی خوبه ،منتها هر فرهنگی قبل از آموزش نیاز به یک سری باید ها و نباید ها داره.

[East.Tiva]

راستش قبول دارم که قانون باید حمایت کنه ولی یادمون باشه توی ایران زمانی قانون میاد سمت یک چیزی که اون چیز به اندازه کافی رشد کرده باشه و استقبال ازش زیاد شده باشه، مثل همون فوتبال، سالهای سال هیچ قانونی نداشت، الان که دیدن بازارش گرم شده و کلی پول توش می چرخه، هی حالا داره قانون واسش وضع میشه.
حالا حرف من کلا اینه، با این وضعیت موجود باید فقط بشینیم فحش و بد و بیراه بگیم ؟ ماهایی که الان توی این شغل هستیم ، به نظرتون هیچ کاری نمی تونیم بکنیم ؟ فقط باید قانون وضع بشه تا مردم فرق بین نرم افزار 100 هزارتومانی و 10 ملیون تومانی رو بفهمن ؟؟

ضمن اینکه باز اشاره می کنم که به بازار سخت افزار نگاه کنید، بازار سخت افزار رونق خیلی خوبی داره ، گردش مالی خیلی بالا، خیلی از شرکت ها هم به راحتی با فروش سخت افزار پولدار شدند !!