چند نکته کاربردی در دلفی

[SayeyeZohor]

نكات مفید كار در محیط دلفی

محیط دلفی برای برنامه نویسی یکی از بهترین محیطهای برنامه نویسی است گذشته از کارکرد داخلی و کمپایلر آن که بسیار قوی و سریع است، محیط آن یعنی IDE آنهم قدرت بسیار زیادی دارد که باعث شده یکی از بهترین ادیتورها باشد. در این مقاله من سعی بر این داشته ام تا با ارائه یک سری از نکات و کلیدهای میانبر که می توانند برای کار در دلفی بسیار مفید و کارا باشند، کمک کنم تا شما بتوانید با قدرت بیشتر به برنامه نویسی و کار در این محیط قدرتمند ادامه دهید.

در قسمت اول مقاله که در حال حاضر در مقابل شماست من یک سری از کلیدهای میانبر و ترکیبی مورد استفاده در IDE دلفی را بصورت لیست وار و همراه یک توضیح کوچک آورده ام. دوستان عزیز برنامه نویس ممکنه که شما مدتها با دلفی مشغول برنامه نویسی بوده باشید اما من یقین دارم که در این لیست نکات و روشهای جدیدی را خواهید آموخت.

جستجو در متن بصورت مستقیم:
برای اینکار کلیدهای Ctrl+E را بفشارید و بدنبال آن شروع به تایپ کلمه مورد نظر کنید نتیجه آن را خود ببینید. برای اینکه به کلمه بعدی بروید کافیست کلید F3 را بزنید.

ایجاد فرورفتگی در کد:
بعضی اوقات - که خیلی هم پیش می‌آید - لازم است که یک مقداری از متن را بصورت بلوک شده به جلو و یا عقب ببریم. منظور دندانه دار کردن متن است که به خوانایی برنامه کمک می کند. برای اینکار می تونید از کلید Ctrl +Shift+I برای جلو بردن و Ctrl+Shift+U برای عقب برگرداندن متن بلوک شده استفاده کنید.

پرش به قسمت تعریف یک شی (Object):
ببنید شی مورد نظرتون (از قبیل VCL, Procedure, Function,...) در کجا و چطور تعریف شده می توانید کلید Crtl رو پایین نگه داشته و روی شی مورد نظر Click کنید.

برای تغییر حالت کاراکترها:
شما می توانید یک قسمت از متن (که ممکن است با حروف بزرگ و یا کوچک تایپ شده باشد) را انتخاب کنید و با زدن کلیدهای Ctrl+O+U به ترتیب تمامی حروف کوچک آن قسمت از متن را به حروف بزرگ و تمامی حروف بزرگ آنرا به حروف کوچک تبدیل کنید. برای تعییر حالت یک کلمه نیز میتوانید روی کلمه مورد نظر رفته و کلیدهای Ctrl+K+F برای بزرگ کردن و کلیدهای Ctrl+K+E را برای کوچک کردن حروف آن کلمه بکار برد.

درست کردن ماکرو متنی:
این امکان بسیار مفید است و می تواند بسیاری از کارهای نوشتاری را کاهش دهد با اینکار شما میتوانید یک سری از کارهای تکراری که روی متون انجام می دهید را بصورت ماکرو در آورده و از آنها به راحتی استفاده کنید. برای شروع به ضبط ماکرو کلیدهای Ctrl+Shift+R را بفشارید و آن سری کارهایی را که می خواهید را انجام دهید و سپس برای اینکه به کار ضبط ماکرو پایان دهید کلیدهای Ctrl+Shift+R را دوباره بزنید. حال برای استفاده از ماکرو کافیست در هر جا که لازم بود کلیدهای Ctrl+Shift+P را بفشارید.

انتخاب متن بصورت مربعی:
اگر شما از کهنه کارهای کامپیوتر باشید حتما از زمان داس یادتون هست که برنامه ای بود به نام PE2 که یکی از امکانات بسیار جالبش این بود که یک مربع از متن رو میتوانستین انتخاب کنید و آنرا کپی یا حذف کنید. بله درست متوجه شدید در محیط دلفی هم شما اینکار را میتوانید انجام دهید اما نه به مشکلی PE2 بلکه اینکار را میتوانید فقط با گرفتن کلید Alt و کشیدن موس روی متن انجام دهید. هر چند ممکن است در نگاه اول زیاد این امکان مفید به نظر نیاید ولی بعضی وقتهای خیلی کار را راحت میکنه، که حتماً تجربه خواهید کرد.

گذاشتن علامت روی متن:
این کار که به BookMark معروف است بسیار مفید و کارا می باشد. در هنگامی که شما روی قسمتی از متن برنامه کار میکنید و می خواهید به یک قسمت دیگر بروید ممکن است برای برگشتن به مکان اول خود کمی مشکل پیدا کنید. ولی شما میتوانید با زدن چند دکمه به محل مورد نظرتون باز گردید. برای اینکار در خطی که قصد دارید علامت بگذارید کلیدهای Ctrl+Shift+0..9 را بفشارید. منظور اینست که کلیدهای Ctrl+Shift را نگه دارید و یکی از اعداد 0 تا 9 را وارد کنید تا آن خط به همان شماره علامت گذاری شود و سپس هر جا که خواستید بروید و سپس هر بار که کلید Ctrl را نگه دارید و شماره مورد نظر را وارد کنید به همان خط باز خواهید گشت. البته توجه داشته باشید که فقط می توانید 10 خط را با این روش علامت گذاری بکنید و برای برداشتن علامت ها کافیست روی همان خط دوباره کلید Ctrl+shift و شماره‌ای که برای آن خط وارد کرده اید را بفشارید با اینکار علامت آن خط برداشته می شود.

ایجاد کلاس مورد نظر:
شما هنگامی که در قسمت Private و یا Public یک type، روال یا تابع درست کردید لازم دارید که قسمتی را برای قرار دادن کدهای مربوط به آن روال یا تابع را ایجاد کنید. برای اینکار شما پس از اینکه نام تابع را تایپ کردید می توانید کلیدهای Ctrl+Shift+C را فشار دهید تا دلفی یک قسمت برای نوشتن کدهای مورد نظرتان ایجاد کند.

ظاهر کردن پنجره Code insight:
شما حتما به اهمیت و مفید بودن این قسمت دلفی واقفید که در هنگام کد نویسی تا چه حد می تواند کارها را راحت کند. بله در هنگام وارد کردن کدها بعد از وارد کردن نام یک کلاس و یا Object با زدن یک نقطه (.) پنجره Code Insight‌ ظاهر می شود. حال در بعضی وقتها شما ممکن است که نقطه را قبلا وارد کرده باشید و یا در مواقع دیگر این پنجره ظاهر نشود. در این صورت برای اینکه پنجره را ظاهر کنید باید دوباره نقطه را وارد کنید ولی راه آسانتری هم وجود دارد و آن اینست که کلیدهای Ctrl+Speacebar را فشار دهید.

ظاهر کردن پنجره Code Parameter:
همانند بالا در هنگام ظاهر شدن Hint مربوط به راهنمای توابع که معمولاً بعد از گذاشتن پرانتز مربوط ظاهر میشود و در مورد پارامترهای لازم می باشد نیز می توانید از کلیدهای Ctrl+Shift+SpaceBar استفاده کنید.

رفتن از قسمت تعریف توابع و روالها به قسمت کد آنها:
همیشه این نیاز وجود خواهد داشت که شما در هنگامی که دارید به دنبال یک روال در قسمت type میگردید بعد از پیدا کردن نام آن می خواهید که خود آن تابع یا روال را نیز ببنید. برای اینکار خوب حتما نام آن را جستجو میکنید ولی یک راه آسانتر اینست که شما روی نام آن تابع قرار گیرید و کلیدهای Ctrl+Shift+Up/Down را بزنید. در اینحالت اگر روی کد تابع باشید به قسمت تعریف آن خواهید رفت.

[SayeyeZohor]

مدیریت حافظه در دلفی

تخصیص خودکار حافظه
وقتی شما از نوع‌های پایه (Integer ،real ،word و…) برای ایجاد متغییرهای خود استفاده می کنید، هیچ نگرانی درباره تخصیص حافظه آن وجود ندارد چون دلفی خودش آنرا تخصیص حافظه می کند و سپس آزاد میکند.

type
TDay = (Sunday, Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday)
var
Name : String; {256 Bytes}
X, Y : Integer; {4 + 4 = 8 Bytes}
List : array [0..10] of Double; {8 * 11 = 88 Bytes}
Today : TDay; {1 Byte}

دراین نمونه پس از پایان برنامه، تمام حافظه تخصیص داده شده فراخوانی و آزاد می شود.


تخصیص حافظه دینامیکی
در این حالت برنامه نویس احتیاج دارد تا انباره حافظه را شخصا" تخصیص و آزاد کند.

نوع Pointer
اشاره‌گرها در دلفی می‌توانند شکل‌های مختلفی را در برگیرد. نخست، نوع اشاره‌گری که یک آدرس حافظه را برای نوع ویژه‌ای از داده، همانند صحیح، رشته و غیره نگه میدارد (Typed Pointer).

var
;Number : ^Integer
;Name : ^String

دوم، اشاره‌گرهای بدون نوع. اشاره‌گرهای بدون نوع (Untyped Pointers) خیلی به نوع معمولی خود شبیه هستند. اما محدودیت‌هایی مثل اینکه باید به نوع خاصی اشاره (Point) کند را ندارد.

var
;Something : Pointer

حال اشاره‌گر بدون نوع ما می تواند به هر نوعی از داده اشاره کند. برای تخصیص حافظه آن، از کمپلکس بیش از یک بیت استفاده میکنیم. برای مثال برنامه زیر کامپایل می شود ولی در زمان اجرا حافظه‌ای تخصیص نمیشود.

begin
New(Something);
Dispose(Something);
end;


برای تخصیص حافظه کامپایلر باید بداند که نوع داده ما برای تخصیص حافظه چیست:

type
IntPtr = ^Integer;

var
Something : Pointer;
begin
Something := New(IntPtr);
Integer(Something^) := 10;
Dispose(Something);
end;



تخصیص بلاکی از حافظه
ما می‌توانیم از اشاره به بلاک‌هایی از تخصیص حافظه در سیستم استفاده کنیم. این کار را با رویه‌های GetMem و FreeMem برای تخصیص و آزاد سازی حافظه استفاده میکنیم.

var
Something : Pointer
begin
GetMem(Something, 100);
FreeMem(Something, 100);
end;



اشاره به حافظه از قبل تخصیص داده شده
هر دو نوع اشاره‌گرها می توانند به هر جایی از حافظه اشاره بکنند. این بدان معناست که آنها می‌توانند اشاره به فضای اشغال شده با داده‌هایی که در حال حاضر موجودند داشته باشند. این نمونه اشاره‌گر احتیاجی به تخصیص حافظه ندارد.

var
Something : Pointer;
MyString : PChar; // type PChar = ^Char;

begin
GetMem(Something, 100);
MyString := Something;
StrCopy(Something, 'Hello World');
FreeMem(Something, 100);
end;



حافظه Heap
Heap شامل قسمتی از حافظه موجود در یک برنامه است که آنرا حافظه پویا می نامیم. Heap بخشی است که در آن تخصیص و تعریف حافظه به صورت تصادفی (Random) اتفاق می‌افتد. این به آن معناست که اگر شما سه بلاک از حافظه را به طور متوالی تخصیص دهید، می توانید بعد از هر دستور آنرا از بین ببرید. مدیر Heap جزئیات را برای شما نگهداری می کند. بنابراین شما به سادگی می توانید یک حافظه جدید را با GetMem و یا بوسیله صدا زدن constructor هنگام ساختن یک شی درخواست کنید و دلفی به شما یک بلاک جدید را برخواهد گرداند. Heap یکی از سه فضای موجود در برنامه کاربردی را استفاده کرده و دوتای دیگر به صورت فضای یکپارچه (Global) و پشته قرار می گیرند.


حافظه Stack
Stack شامل قسمتی از یک بخش از حافظه موجود یک برنامه است که دینامیکی است اما برای تخصیص و آزادسازی فرامین مخصوص دارد. تخصیص Stack به صورت LIFO می باشد. این بدان معناست که آخرین حافظه شیء شما تخصیص داه خواهد شد و سپس حذف می شود. حافظه پشته در روتین‌های نوعی استفاده می‌شود. وقتی شما یک روتین را صدا میزنید، پارامترهایش و روتین نوع آن در پشته ریخته می شود. همچنین پارامترهایی که در یک روتین تعریف میشوند، در پشته ذخیره میشوند و وقتی روتین خاتمه پیدا می کند تمام آنها به طور خودکار از بین می رود.

[SayeyeZohor]

تغییر Hint برای هر ستون از DBGrid در دلفی

ابتدا باید یک عنصر جدید مبتنی بر TDBGrid ایجاد کنید و رویداد OnMouseMove را فراخوانی کنید:

type
TMyDBGrid = class(TDBGrid)
published
property OnMouseMove;
end;


اگرچه شما در رویداد OnMouseMove مختصات X و Y را بدست خواهید آورد، اما شما باید ستون مورد نظر را پیدا کنید. برای ادامه کار لازم است که سطر زیر را در قسمت protected قرار دهید:

procedure WMMouseMove(var Message : TWMMouse); message WM_MOUSEMOVE;


همچنین متغیر های زیر را در قسمت public اضافه نمایید:

MouseRow : integer;
MouseCol : integer;


بنابراین متد WMMouseMove بصورت ریر خواهد بود:

procedure TMyDBGrid.WMMouseMove(var Message : TWMMouse);
var
t : TGridCoord;
begin
t := MouseCoord(Message.XPos, Message.YPos);
MouseCol := t.x;
MouseRow := t.y;
inherited;
end;


ما ابتدا فیلدهای XPost و YPos را از ساختار WMMouseMove تنظیم میکنیم:
procedure TForm2.MyDBGrid1MouseMove(Sender: TObject; Shift: TShiftState; X, Y:
Integer);
begin
if (((dgIndicator in MyDBGrid1.Options) and (MyDBGrid1.MouseCol > 0)) or
((not (dgIndicator in MyDBGrid1.Options)) and (MyDBGrid1.MouseCol <> -1)))
and (MyDBGrid1.MouseCol <> OldMouseCol) then begin
OldMouseCol := MyDBGrid1.MouseCol;
if dgIndicator in MyDBGrid1.Options then
MYDBGrid1.Hint := MyDBGrid1.Columns[MyDBGrid1.MouseCol - 1].FieldName
else
MYDBGrid1.Hint := MyDBGrid1.Columns[MyDBGrid1.MouseCol].FieldName;
end;
end;


حالا مجددا" تعریف زیر را در قسمت public قرار دهید:

HintMouseMessage(Control : TControl; var Message : TMessage)


در قسمت OnMouseMove از TDBGrid نیز فرامین زیر را اضافه نمایید:

var
r : TMessage;
begin

Application.HintMouseMessage(self, r);
TWMMouse(r).XPos := X;
TWMMouse(r).YPos := Y;
Application.HintMouseMessage(MyDBGrid1, r);
end;

[SayeyeZohor]

نصب ProgressBar روی StatusBar در دلفی

انجام این کار بسیار ساده است. برای این کار کافی است بر روی فرم خود یک StatusBar اضافه نمایید حالا در قسمت تعاریف متغیر های عمومی کد زیر را بنویسید:

ProgressBar1: TprogressBar;


در ادامه دستورات زیر را در خاصیت OnCreate فرم خود بنویسید:

var
ProgressBarStyle: LongInt;
begin
{create a run progress bar in the status bar}
ProgressBar1 := TProgressBar.Create(StatusBar1);
ProgressBar1.Parent := StatusBar1;
{remove progress bar border}
ProgressBarStyle := GetWindowLong(ProgressBar1.Handle, GWL_EXSTYLE);
ProgressBarStyle := ProgressBarStyle - WS_EX_STATICEDGE;
SetWindowLong(ProgressBar1.Handle, GWL_EXSTYLE, ProgressBarStyle);
{set progress bar position and size - put in Panel[2]}
ProgressBar1.Left := StatusBar1.Panels.Items[0].Width +
StatusBar1.Panels.Items[1].Width + 4;
ProgressBar1.Top := 4;
ProgressBar1.Height := StatusBar1.Height - 6;
ProgressBar1.Width := StatusBar1.Panels.Items[2].Width - 6;
{set range and initial state}
ProgressBar1.Min := 0;
ProgressBar1.Max := 100;
ProgressBar1.Step := 1;
ProgressBar1.Position := 0;
end;


حالا برای آنکه پس از خارج شدن از فرم حافظه اشغال شده آزاد گردد، در قسمت OnDestroy در Event فرمتان دستور زیر را اضافه نمایید:

ProgressBar1.free

[SayeyeZohor]

منبع مطالب :
www.idevcenter.com

[shedayat]

حالا برای آنکه پس از خارج شدن از فرم حافظه اشغال شده آزاد گردد، در قسمت OnDestroy در Event فرمتان دستور زیر را اضافه نمایید:

ProgressBar1.free

مگه وقتی Owner مربوط به StatusBar داره Free می شه StatusBar و همراه اون ProgressBar ،به صورت خودکار آزاد نمی شن؟

[SayeyeZohor]

ProgressBar1 := TProgressBar.Create(StatusBar1);
ProgressBar1.Parent := StatusBar1;


اگه توجه كنيد اين كامپوننت Create شده ولي جايي آزاد نمي شه
من فكر نكنم
اگه اشتباه گفتم دوستان راهنمايي كنن:خجالت:

[shedayat]

ProgressBar1 := TProgressBar.Create(StatusBar1);
ProgressBar1.Parent := StatusBar1;


اگه توجه كنيد اين كامپوننت Create شده ولي جايي آزاد نمي شه
من فكر نكنم
اگه اشتباه گفتم دوستان راهنمايي كنن:خجالت:

درسته Create شده. ولی اگه شما دقت کرده باشید Owner اون StatusBar معرفی شده. این یعنی وقتی StatudBar داره آزاد می شه تمام فرزندانش رو هم آزاد می کنه.
در صورتی مدیریت حافظه دست خودته که Owner اون رو برابر nil قرار بدی.

[Felony]

در صورتی مدیریت حافظه دست خودته که Owner اون رو برابر nil قرار بدی.
چه شئ ساخته شده Owner داشته باشه و چه نداشته باشه ( nil باشه ) میتونید مدیریت حافظه رو خودتون انجام بدید ولی اگر Owner داشته باشه میتونید مدیریت حافظه رو به دست مالک شئ بسپارید .

[BORHAN TEC]

برای اینکه بر روی StatusBar یک ProgressBar داشته باشید به نظر من راحتترین و بهترین راه حل استفاده از کامپوننت TRzStatusBar از سری کامپوننت های Raize Components است.

[SAASTN]

فکر می کنم در بخش مربوط به امکانات IDE جای قابلیت Sync Edit خالیه. این قابلیت برای تغییر همزمان یه Identifier در یک بخش از کد استفاده میشه. به این ترتیب که بخشی از کد رو که می خوایم ویرایش کنیم انتخاب می کنیم و کلیدهای Ctrl+Shift+J رو فشار میدیدم، تمام identifier هایی که در اون بخش از کد بیشتر از یک بار تکرار شدن مشخص میشن و با فشردن Tab و Shift+Tab می تونیم بین اون ها حرکت کنیم. حالا با اعمال هر تغییری در هر کدوم از اونها تمامی تکرارهای اون شناسه به طور همزمان تغییر می کنند. و نکته مهم این که در حین اعمال این ویرایش قابلت های مربوط به CodeInsight هم در دسترس هستند و این مزیت عمده ای نسبت به Replace معمولی هست.