Arefmah
شنبه 17 تیر 1402, 07:11 صبح
برخی از ساز‌های ایرانی به دلیل ظاهر مشابهی که دارند تشخیص آن‌ها از یگدیگر گاهی دشوار می‌شود. مانند ساز‌های تار و سه تار، ساز‌های ویولن و ویولا، ساز‌های سنتور و قانون و … . ظاهر این ساز‌ها در نگاه اول یکسان به نظر می‌رسد، ولی با یک نگاه دقیق‌تر متوجه خواهیم شد که هر کدام سازی مستقل هستند که مشخصات و ویژگی‌های مخصوص خود را دارند.
اطلاعات بیشتر: خرید ساز دهنی (https://harpland.net/)
تفاوت کمانچه و قیچک
کمانچه و قیچک دو نوع ساز موسیقی هستند که در برخی جوامع موسیقی دنیا استفاده می‌شوند. این دو ساز در بسیاری از جنبه‌ها متفاوت هستند. در زیر به تفاوت‌های اصلی بین کمانچه و قیچک اشاره خواهم کرد:
1. ساختار و طراحی: کمانچه و قیچک دارای ساختار و طراحی متفاوتی هستند. کمانچه یک ساز پلاکشتی است که معمولاً از چوب ساخته می‌شود و دارای صفحهٔ کلید و سیم‌های تنظیم شده است. قیچک به شکل مشابهی با کمانچه است، اما دارای سه‌سیم می‌باشد و تنظیم آن نیازمند تغییر طول سیم‌ها است.
2. تنظیم صدا: در کمانچه، تنظیم صدا با استفاده از تغییر طول سیم‌ها صورت می‌گیرد. در قیچک نیز تنظیم صدا با تغییر طول سیم‌ها انجام می‌شود، اما تعداد سیم‌ها بیشتر است که به معنی داشتن تنظیمات صدای بیشتر است.
3. استفاده در موسیقی محلی: هر یک از این دو ساز در مناطق و سبک‌های خاصی از موسیقی استفاده می‌شوند. به طور کلی، کمانچه در سبک‌های موسیقی ایرانی، کردی و ترکیه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیچک نیز در برخی از مناطق ترکیه و بلغارستان و در موسیقی محلی این مناطق به کار می‌رود.
4. تکنیک نوازندگی: تکنیک‌های نوازندگی کمانچه و قیچک نیز متفاوت هستند. در کمانچه، نوازنده با استفاده از یک کمان صدا را ایجاد می‌کند و می‌تواند نت‌ها را تکرار کند. در قیچک، نوازنده از انگشتان خود برای فشار دادن روی سیم‌ها استفاده می‌کند و صدا را تولید می‌کند.
5. طیف صدایی: طیف صدایی که توسط کمانچه و قیچک تولید می‌شود نیز متفاوت است. کمانچه به عنوان یک ساز بمی (موسیقی سنتی ایرانی) صدایی طولانی و مجلل تولید می‌کند. قیچک به عنوان یک ساز تنظیمی (سازی که می‌تواند تنظیمات صدا را انجام دهد) صدایی کوتاه‌تر و تنظیم‌پذیرتر ایجاد می‌کند.
لازم به ذکر است که هر یک از این دو ساز دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی هستند که در طول زمان می‌تواند توسعه یابد و در موسیقی مختلف به کار برود.
بیشتر بدانید: خرید ساز دهنی کروماتیک (https://harpland.net/product-category/%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%87%d9%86%db%8c-%da%a9%d8%b1%d9%88%d9%85%d8%a7%d8%aa%db%8c%da%a9/)
کاسه‌ی طنینی
کمانچه دارای یک کاسه کره‌ای شکل و توخالی است. سطح رویی کاسه باز است و روی آن پوست کشیده می‌شود. این درحالی است که بدنه‌ی اصلی قیچک از چوب یک تکه ساخته می‌شود و صفحه‌ی رویی کاسه دو فرو رفتگی کوچک و بزرگ دارد که فقط روی قسمت کوچکتر که پایین است پوست کشیده می‌شود و دهانه‌ی بزرگتر باز است که دسته تا روی نیمی از آن کشیده می‌شود و روی پوست هر دو ساز خرک نصب می‌شود. بد نیست بدانید که گاهی روی کاسه کمانچه را با قطعاتی از جنس صدف یا استخوان تزئین می‌کنند.
جنس چوب کاسه
چوب کاسه کمانچه معمولا از چوب کهنه و عمل آمده درختان گردو، توت و افرا است و قیچک را اغلب از چوب گردو، توت و دیگر چوب‌های محکم می سازند.
تفاوت جنس پوست کمانچه و قیچک
پوست کمانچه از قسمت نازک پوست عمل آمده‌ی چهارپایانی مانند آهو، بز و بره انتخاب می‌شود و پوست قیچک را معمولا از پوست گوسفند یا آهو می‌سازند.خرک ساز
خرک کمانچه و قیچک از جنس چوب و گاه استخوان، به ارتفاع ۲ سانتی متر و با دو پایه‌ی کوچک بر روی پوست کاسه نصب می‌شوند. روی خرک هر دو ساز شیار‌هایی برای عبور سیم‌ها و ثابت نگه داشتن فاصله سیم‌ها از یکدیگر وجود دارد. بد نیست بدانید خرک کمانچه را کمی کج قرار می‌دهند تا طول سیم اول کمتر و طول سیم چهارم زیاد‌تر شود.دسته ساز
دسته‌ی کمانچه یک لوله توپر از جنس چوب، طول ۲۵ و قطر تقریبی ۳ سانتی متر است. دسته ساز کمانچه حالت مخروطی دارد و در محل اتصال به کاسه باریک می‌شود. دسته قیچک به صورت یک تکه با بدنه تراشیده می‌شود. دسته قیچک کمی کوتاه است، از یک طرف با سرپنجه و از طرف دیگر به کاسه بزرگتر وصل می‌شود.دسته کمانچه و قیچک هر دو فاقد دستان بندی هستند و تمام فواصل موسیقی ملی روی آن‌ها قابل اجرا هستند.
سرپنجه
سرپنجه هر دو ساز در ابتدای طول دسته و از جنس چوب است. سرپنجه جعبه‌ای توخالی است که گوشی‌های ساز دو به دو در طرفین آن قرار می‌گیرند. بالای سرپنجه قیچک زائده‌ای به نام صراحی، تاج یا تنگ و بالای سرپنجه قیچک تاجی به صورت خمیده وجود دارد.
اطلاعات مفید: ساز دهنی هوهنر (https://harpland.net/product-category/%d8%b3%d8%a7%d8%b2-%d8%af%d9%87%d9%86%db%8c-%d9%87%d9%88%d9%87%d9%86%d8%b1/)
اطلاعات بیشتر: خرید ساز دهنی (https://harpland.net/)
تفاوت کمانچه و قیچک
کمانچه و قیچک دو نوع ساز موسیقی هستند که در برخی جوامع موسیقی دنیا استفاده می‌شوند. این دو ساز در بسیاری از جنبه‌ها متفاوت هستند. در زیر به تفاوت‌های اصلی بین کمانچه و قیچک اشاره خواهم کرد:
1. ساختار و طراحی: کمانچه و قیچک دارای ساختار و طراحی متفاوتی هستند. کمانچه یک ساز پلاکشتی است که معمولاً از چوب ساخته می‌شود و دارای صفحهٔ کلید و سیم‌های تنظیم شده است. قیچک به شکل مشابهی با کمانچه است، اما دارای سه‌سیم می‌باشد و تنظیم آن نیازمند تغییر طول سیم‌ها است.
2. تنظیم صدا: در کمانچه، تنظیم صدا با استفاده از تغییر طول سیم‌ها صورت می‌گیرد. در قیچک نیز تنظیم صدا با تغییر طول سیم‌ها انجام می‌شود، اما تعداد سیم‌ها بیشتر است که به معنی داشتن تنظیمات صدای بیشتر است.
3. استفاده در موسیقی محلی: هر یک از این دو ساز در مناطق و سبک‌های خاصی از موسیقی استفاده می‌شوند. به طور کلی، کمانچه در سبک‌های موسیقی ایرانی، کردی و ترکیه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیچک نیز در برخی از مناطق ترکیه و بلغارستان و در موسیقی محلی این مناطق به کار می‌رود.
4. تکنیک نوازندگی: تکنیک‌های نوازندگی کمانچه و قیچک نیز متفاوت هستند. در کمانچه، نوازنده با استفاده از یک کمان صدا را ایجاد می‌کند و می‌تواند نت‌ها را تکرار کند. در قیچک، نوازنده از انگشتان خود برای فشار دادن روی سیم‌ها استفاده می‌کند و صدا را تولید می‌کند.
5. طیف صدایی: طیف صدایی که توسط کمانچه و قیچک تولید می‌شود نیز متفاوت است. کمانچه به عنوان یک ساز بمی (موسیقی سنتی ایرانی) صدایی طولانی و مجلل تولید می‌کند. قیچک به عنوان یک ساز تنظیمی (سازی که می‌تواند تنظیمات صدا را انجام دهد) صدایی کوتاه‌تر و تنظیم‌پذیرتر ایجاد می‌کند.
لازم به ذکر است که هر یک از این دو ساز دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی هستند که در طول زمان می‌تواند توسعه یابد و در موسیقی مختلف به کار برود.
بیشتر بدانید: خرید ساز دهنی کروماتیک (https://harpland.net/product-category/%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d8%af%d9%87%d9%86%db%8c-%da%a9%d8%b1%d9%88%d9%85%d8%a7%d8%aa%db%8c%da%a9/)
کاسه‌ی طنینی
کمانچه دارای یک کاسه کره‌ای شکل و توخالی است. سطح رویی کاسه باز است و روی آن پوست کشیده می‌شود. این درحالی است که بدنه‌ی اصلی قیچک از چوب یک تکه ساخته می‌شود و صفحه‌ی رویی کاسه دو فرو رفتگی کوچک و بزرگ دارد که فقط روی قسمت کوچکتر که پایین است پوست کشیده می‌شود و دهانه‌ی بزرگتر باز است که دسته تا روی نیمی از آن کشیده می‌شود و روی پوست هر دو ساز خرک نصب می‌شود. بد نیست بدانید که گاهی روی کاسه کمانچه را با قطعاتی از جنس صدف یا استخوان تزئین می‌کنند.
جنس چوب کاسه
چوب کاسه کمانچه معمولا از چوب کهنه و عمل آمده درختان گردو، توت و افرا است و قیچک را اغلب از چوب گردو، توت و دیگر چوب‌های محکم می سازند.
تفاوت جنس پوست کمانچه و قیچک
پوست کمانچه از قسمت نازک پوست عمل آمده‌ی چهارپایانی مانند آهو، بز و بره انتخاب می‌شود و پوست قیچک را معمولا از پوست گوسفند یا آهو می‌سازند.خرک ساز
خرک کمانچه و قیچک از جنس چوب و گاه استخوان، به ارتفاع ۲ سانتی متر و با دو پایه‌ی کوچک بر روی پوست کاسه نصب می‌شوند. روی خرک هر دو ساز شیار‌هایی برای عبور سیم‌ها و ثابت نگه داشتن فاصله سیم‌ها از یکدیگر وجود دارد. بد نیست بدانید خرک کمانچه را کمی کج قرار می‌دهند تا طول سیم اول کمتر و طول سیم چهارم زیاد‌تر شود.دسته ساز
دسته‌ی کمانچه یک لوله توپر از جنس چوب، طول ۲۵ و قطر تقریبی ۳ سانتی متر است. دسته ساز کمانچه حالت مخروطی دارد و در محل اتصال به کاسه باریک می‌شود. دسته قیچک به صورت یک تکه با بدنه تراشیده می‌شود. دسته قیچک کمی کوتاه است، از یک طرف با سرپنجه و از طرف دیگر به کاسه بزرگتر وصل می‌شود.دسته کمانچه و قیچک هر دو فاقد دستان بندی هستند و تمام فواصل موسیقی ملی روی آن‌ها قابل اجرا هستند.
سرپنجه
سرپنجه هر دو ساز در ابتدای طول دسته و از جنس چوب است. سرپنجه جعبه‌ای توخالی است که گوشی‌های ساز دو به دو در طرفین آن قرار می‌گیرند. بالای سرپنجه قیچک زائده‌ای به نام صراحی، تاج یا تنگ و بالای سرپنجه قیچک تاجی به صورت خمیده وجود دارد.
اطلاعات مفید: ساز دهنی هوهنر (https://harpland.net/product-category/%d8%b3%d8%a7%d8%b2-%d8%af%d9%87%d9%86%db%8c-%d9%87%d9%88%d9%87%d9%86%d8%b1/)