MR Yazdani
سه شنبه 04 مهر 1402, 12:45 عصر
قطعاً می‌دانید که رایج‌ترین درمان ناهنجاری‌های دندانی، ارتودنسی (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c/) است. در ارتودنسی دندان، پزشک متخصص با چکاپ‌های بالینی و مشاهدۀ رادیوگرافی‌های مخصوص، مراحل کار خود را شروع می‌کند. نوع درمان در ارتودنسی شامل انتخاب ارتودنسی متحرک یا ارتودنسی ثابت است که به تشخیص دندانپزشک انجام می‌شود. در این مطلب به انواع ارتودنسی دندان، ویژگی‌ها و نکات مهم درباره هر نوع از ارتودنسی پرداخته‌ایم. لطفاً همراه ما باشید.
: ارتودنسی متحرک
پلاک‌های ارتودنسی متحرک، پلاستیک‌های شفافی هستند که معمولاً سیمی به آن‌ها متصل است و توسط خود بیمار جایگذاری می‌شود. این پلاک‌ها به‌طور معمول برای اصلاح فک بالا و در شرایطی که هنوز رشد فکی تکامل نیافته استفاده می‌شود و در مقایسه با ارتودنسی ثابت درمان ساده‌تری است. این دستگاه معایب مسلمی دارد: پاسخ به درمان به میزان زیادی به قبول دستگاه از جانب بیمار بستگی دارد؛ چراکه دستگاه، تنها زمانی مؤثر است که استفادۀ مداوم داشته باشد.
ممکن است در حین استفاده از پلاک، تکلم فرد به‌دلیل قرارگرفتن پلاک در کام بیمار تغییر کند. محدودیت در درمان نیز از دیگر معایب آن‌هاست؛ زیرا تنها در موارد جزئی اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندانی و بیشتر در دورۀ اولیۀ درمان‌های دومرحله‌ای ارتودنسی دندان از آن‌ها استفاده می‌شود.
از طرفی محاسن مربوط به خود را دارد. چشمگیرترین آن‌ها این است که در شرایط خاص می‌توان آن را برای مدت کوتاهی از دهان خارج کرد و پس از آن دوباره در جای خود گذاشت. شستن دندان‌ها و رعایت بهداشت در ارتودنسی متحرک بسیار راحت‌تر از ارتودنسی ثابت (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa/) است. هزینه‌ها و طول دورۀ درمان هم معمولاً کمتر از ارتودنسی ثابت است.
در ارتودنسی متحرک چه نکاتی را باید رعایت کنید؟
۱- بعد از هر وعدۀ غذایی دندان‌های خود را به‌خوبی مسواک و نخ دندان بزنید.
۲- پلاک خود را با آب ملایم بشویید و اگر روی آن آلودگی دیدید، با مسواک تمیز و نرم و بدون خمیردندان به‌آرامی بشویید.
۳- هنگامی که پلاک داخل دهانتان است از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنید.
۴- می‌توانید درصورت آلودگی شدید روی پلاک، گاهی آن را با مایع دست‌شویی رقیق بشویید.
۵- با اجازه و صلاحدید متخصص ارتودنسی (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c/) خود در هنگام ورزش و شنا پلاک خود را دربیاورید.
۶- پلاک خود را در هر باری که از دهان خارج کردید، در قاب و محل مخصوص به خود بگذارید تا از آسیب‌دیدگی، فشار و شکستگی محافظت شود.
۷- اگر پلاک شما پیچ‌شونده است، برای باز و بستن پیچ فقط از طریقی که پزشکتان به شما آموزش داده عمل کنید و از ابزار و وسایل مشابه استفاده نکنید.
۸- برای بهترشدن تکلم در زمان استفاده از پلاک، بهتر است در دوران اولیۀ درمان سعی کنید متن یا آوازی را با صدای رسا و بلند مرتباً تکرار کنید و بخوانید تا زبان به وجود این جسم خارجی عادت کند و برای تلفظ حروف در جای اصلی خود بنشیند.
۹- مدت‌زمان استفاده از پلاک متحرک در هر فرد بسته به طرح درمان متخصص ارتودنسی متفاوت است.
: ارتودنسی ثابت
یکی از روش‌های متداول درمان در ارتودنسی است که طی آن وسیله‌ای به نام براکت روی دندان قرار می‌گیرد و سیمی هم در میان آن قرار می‌گیرد و کش‌های نازکی این سیم و براکت را به هم متصل می‌کند. از‌آنجاکه این سیم و براکت‌ها توسط بیمار قابلیت جا‌به‌جایی یا برداشتن ندارد، به آن ارتودنسی ثابت می‌گویند. در این روش نیز بر طبق اصول معین و از پیش تعیین شده توسط متخصص ارتودنسی شما، نیروهای مشخصی بر دندان‌ها و استخوان وارد می‌شود و دندان‌ها کم‌کم در قوس درست فکی قرار می‌گیرند و به موقعیت درست و اصولی خود باز می‌گردند.
متخصص ارتودنسی غرب تهران با درنظرگرفتن دقیق شرایط ناهنجاری دندانی شما، تصمیم به درمان روی یک یا دو فک را می‌گیرد. ولی ایدئال‌ترین نتایج، با درمان هم‌زمان هر دو فک حاصل می‌شود و ارتودنسی تک‌فک یا قسمتی از یک فک معمولاً به‌دلیل آماده‌کردن موقعیتی در دهان برای انجام سایر امور دندانپزشکی مانند ایمپلنت، خارج‌کردن دندان نهفته و... است.
: سیم و براکت‌ها
براکت‌ها اشیا کوچک و ظریفی هستند که به‌وسیلۀ چسب‌های مخصوص روی هر دندان قرار می‌گیرند و پس از آن سیم‌های مخصوصی را دربر می‌گیرد تا به کمک آن‌ها به حرکت‌دادن دندان‌ها در موقعیت صحیح خود بپردازد.
: انواع براکت‌های ارتودنسی دندان
براکت‌ها در جنس‌های مختلفی مثل استنس استیل، پلاستیکی، ارتودنسی شفاف (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c-%d8%b4%d9%81%d8%a7%d9%81/) یا کریستالی وجود دارد. اینکه برای شما از کدام روش درمانی یا کدام نوع سیم و براکت استفاده شود، قطعاً به نظر و نوع طرح درمان متخصص ارتودنسی شما بستگی دارد.
مدت‌زمان درمان ارتودنسی ثابت چقدر است؟
مدت‌زمان درمان ارتودنسی ثابت، به نوع ناهنجاری‌های دهان و دندان هر فرد، طرح درمان داده‌شده توسط متخصص ارتودنسی، سن بیمار و میزان همکاری او در رعایت اصول بهداشتی و مراجعات دقیق و منظم او به کلینیک بستگی دارد. ولی به‌طور روتین بین یک تا دو سال متغیر است.
: مزایای ارتودنسی ثابت
۱- برای اصلاحات کلی فک و دندان به کار می‌رود و نتایج رضایت‌بخش دارد.
۲- برای ازبین‌بردن فضاهای خالی بین دندانی مناسب است.
۳- از پوسیدگی‌های بین دندانی که بر اثر فشردگی و به‌هم‌ریختگی دندان‌ها به وجود آمده، جلوگیری می‌کند.
۴- با قرارگیری دندان‌ها در جای اصلی و ردیف‌شدن آن‌ها، لبخندی زیبا به بیمار می‌بخشد و اعتماد‌به‌نفس بیمار را در روابط اجتماعی خود فزونی می‌دهد.
۵- از التهاب و مشکلات لثه که به‌دلیل به‌هم‌ریختگی و ناهنجاری‌های دندانی به وجود آمده، جلوگیری می‌کند.
۶- بهبود عملکرد جویدن و رفع اختلال‌های مربوط به فک از دیگر محسنات آن است.
۷- مشکلات تنفسی مانند تنفس‌های دهانی یا انسداد راه‌های هوایی را برطرف می‌کند.
: معایب ارتودنسی ثابت
۱- هزینۀ بیشتری در مقایسه با درمان متحرک دارد.
۲- طول درمان آن بیشتر از درمان متحرک است.
۳- بهداشت بسیار ایدئال و خوبی می‌طلبد.
۴- دستورات تغذیه‌ای مناسب با وضعیت قرارگیری سیم و براکت‌ها دارد.
: دستورات پس از ارتودنسی دندان
دندان‌های نامرتب ولی سالم، کارایی و دوام بیشتری در مقایسه با دندان‌های مرتب ولی پوسیده دارند. بنابراین هدف اصلی در درمان ارتودنسی ایجاد دندان‌هایی مرتب و در یک ردیف و مهم‌تر از آن، «سالم و غیرپوسیده» بودن آن‌هاست. لذا رعایت نکات بهداشتی در دورۀ درمان ارتودنسی دندان بسیار حائز اهمیت است.
- بعد از هر وعدۀ غذایی دندان‌های خود را کامل بشویید.
- روی براکت‌ها و بین کش و سیم‌ها را با مسواک نرم و به‌آرامی تمیز کنید. مسواک‌های مخصوص ارتودنسی و بین دندانی را نیز تهیه کنید تا در این کار به شما کمک کنند.
- نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپرفلاس) را از داروخانه تهیه کنید؛ زیرا در دوران ارتودنسی دندان باعث تسهیل حفظ بهداشت شما می‌شود.
- از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
- کام و زبانتان را هم مسواک ملایم بزنید.
- از دهان‌شویه‌های مخصوص ارتودنسی دندان برای جلوگیری از التهابات لثه و رفع بوی بد دهان استفاده کنید. در هر بار استفاده مایع را با قدرت داخل دهانتان بگردانید و سپس خالی کنید. این کار را صبح و شب تکرار کنید و قبل از خواب (بعد از مسواک) آن را قرقره کنید و تا یک ساعت بعد از استفاده، دهان خود را نشویید.
- از مصرف خوراکی‌های سفت و ترد مثل خشکبار و آجیل و نان‌های سفت جداً خودداری کنید.
- طی یک هفتۀ اول از شروع درمان، از غذاهای نرم و آبکی استفاده کنید.
- مصرف میوه‌های هسته‌دار و سفت، ذرت، هویج، زیتون و مانند این‌ها فقط باید به‌صورت قطعه‌قطعه‌شده و بدون هسته و با احتیاط کامل صورت گیرد تا کوچک‌ترین فشاری به سیم و براکت‌ها وارد نشود. در غیر این صورت به چسب براکت‌ها فشار وارد می‌شود و باعث افتادن و جداشدن سیم و براکت می‌شود که علاوه‌بر تحمیل هزینه به بیمار، وقت اضافه برای چسباندن دوبارۀ آن باعث طولانی‌ترشدن درمان می‌شود.
- به‌دلیل شروع حرکت‌های دندانی در چند روز اول درمان، بعضی از افراد ممکن است درد و ناراحتی حس کنند؛ لذا باید به مدت ۲تا۳ روز هر ۸ ساعت یک عدد مسکن (استامینوفن ۵۰۰) به‌طور منظم استفاده کنند.
- افزایش بزاق، احساس لقی و شل‌شدن مختصر دندان‌ها در بعضی بیماران دیده می‌شود که طبیعی است و به‌علت شروع حرکت‌های دندانی است. ماساژدادن آرام لثۀ اطراف دندان‌ها با انگشت اشاره که کاملاً شسته و تمیز شده، کمک شایانی به کاهش درد و التهاب می‌کند؛ زیرا باعث افزایش گردش خون و درنتیجه مقاومت لثه در مقابل درد می‌شود.
- دورۀ درمانی ارتودنسی دندان شامل چکاپ‌های ماهیانه است. درمان صحیح و اصولی و موفق، به حضور منظم شما طی جلسات ویزیت وابسته است. درصورت نداشتن مراجعه و همکاری بیمار، طول مدت درمان به‌ناچار افزایش می‌یابد.
به شما پیشنهاد می‌کنیم با خواندن مقالات زیر و مشاهده فیلم مراحل ارتودنسی درباره اهمیت ارتودنسی بیشتر بدانید.
: ارتودنسی متحرک
پلاک‌های ارتودنسی متحرک، پلاستیک‌های شفافی هستند که معمولاً سیمی به آن‌ها متصل است و توسط خود بیمار جایگذاری می‌شود. این پلاک‌ها به‌طور معمول برای اصلاح فک بالا و در شرایطی که هنوز رشد فکی تکامل نیافته استفاده می‌شود و در مقایسه با ارتودنسی ثابت درمان ساده‌تری است. این دستگاه معایب مسلمی دارد: پاسخ به درمان به میزان زیادی به قبول دستگاه از جانب بیمار بستگی دارد؛ چراکه دستگاه، تنها زمانی مؤثر است که استفادۀ مداوم داشته باشد.
ممکن است در حین استفاده از پلاک، تکلم فرد به‌دلیل قرارگرفتن پلاک در کام بیمار تغییر کند. محدودیت در درمان نیز از دیگر معایب آن‌هاست؛ زیرا تنها در موارد جزئی اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندانی و بیشتر در دورۀ اولیۀ درمان‌های دومرحله‌ای ارتودنسی دندان از آن‌ها استفاده می‌شود.
از طرفی محاسن مربوط به خود را دارد. چشمگیرترین آن‌ها این است که در شرایط خاص می‌توان آن را برای مدت کوتاهی از دهان خارج کرد و پس از آن دوباره در جای خود گذاشت. شستن دندان‌ها و رعایت بهداشت در ارتودنسی متحرک بسیار راحت‌تر از ارتودنسی ثابت (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa/) است. هزینه‌ها و طول دورۀ درمان هم معمولاً کمتر از ارتودنسی ثابت است.
در ارتودنسی متحرک چه نکاتی را باید رعایت کنید؟
۱- بعد از هر وعدۀ غذایی دندان‌های خود را به‌خوبی مسواک و نخ دندان بزنید.
۲- پلاک خود را با آب ملایم بشویید و اگر روی آن آلودگی دیدید، با مسواک تمیز و نرم و بدون خمیردندان به‌آرامی بشویید.
۳- هنگامی که پلاک داخل دهانتان است از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنید.
۴- می‌توانید درصورت آلودگی شدید روی پلاک، گاهی آن را با مایع دست‌شویی رقیق بشویید.
۵- با اجازه و صلاحدید متخصص ارتودنسی (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c/) خود در هنگام ورزش و شنا پلاک خود را دربیاورید.
۶- پلاک خود را در هر باری که از دهان خارج کردید، در قاب و محل مخصوص به خود بگذارید تا از آسیب‌دیدگی، فشار و شکستگی محافظت شود.
۷- اگر پلاک شما پیچ‌شونده است، برای باز و بستن پیچ فقط از طریقی که پزشکتان به شما آموزش داده عمل کنید و از ابزار و وسایل مشابه استفاده نکنید.
۸- برای بهترشدن تکلم در زمان استفاده از پلاک، بهتر است در دوران اولیۀ درمان سعی کنید متن یا آوازی را با صدای رسا و بلند مرتباً تکرار کنید و بخوانید تا زبان به وجود این جسم خارجی عادت کند و برای تلفظ حروف در جای اصلی خود بنشیند.
۹- مدت‌زمان استفاده از پلاک متحرک در هر فرد بسته به طرح درمان متخصص ارتودنسی متفاوت است.
: ارتودنسی ثابت
یکی از روش‌های متداول درمان در ارتودنسی است که طی آن وسیله‌ای به نام براکت روی دندان قرار می‌گیرد و سیمی هم در میان آن قرار می‌گیرد و کش‌های نازکی این سیم و براکت را به هم متصل می‌کند. از‌آنجاکه این سیم و براکت‌ها توسط بیمار قابلیت جا‌به‌جایی یا برداشتن ندارد، به آن ارتودنسی ثابت می‌گویند. در این روش نیز بر طبق اصول معین و از پیش تعیین شده توسط متخصص ارتودنسی شما، نیروهای مشخصی بر دندان‌ها و استخوان وارد می‌شود و دندان‌ها کم‌کم در قوس درست فکی قرار می‌گیرند و به موقعیت درست و اصولی خود باز می‌گردند.
متخصص ارتودنسی غرب تهران با درنظرگرفتن دقیق شرایط ناهنجاری دندانی شما، تصمیم به درمان روی یک یا دو فک را می‌گیرد. ولی ایدئال‌ترین نتایج، با درمان هم‌زمان هر دو فک حاصل می‌شود و ارتودنسی تک‌فک یا قسمتی از یک فک معمولاً به‌دلیل آماده‌کردن موقعیتی در دهان برای انجام سایر امور دندانپزشکی مانند ایمپلنت، خارج‌کردن دندان نهفته و... است.
: سیم و براکت‌ها
براکت‌ها اشیا کوچک و ظریفی هستند که به‌وسیلۀ چسب‌های مخصوص روی هر دندان قرار می‌گیرند و پس از آن سیم‌های مخصوصی را دربر می‌گیرد تا به کمک آن‌ها به حرکت‌دادن دندان‌ها در موقعیت صحیح خود بپردازد.
: انواع براکت‌های ارتودنسی دندان
براکت‌ها در جنس‌های مختلفی مثل استنس استیل، پلاستیکی، ارتودنسی شفاف (https://www.dorsandentalclinic.com/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d9%88%d8%af%d9%86%d8%b3%db%8c-%d8%b4%d9%81%d8%a7%d9%81/) یا کریستالی وجود دارد. اینکه برای شما از کدام روش درمانی یا کدام نوع سیم و براکت استفاده شود، قطعاً به نظر و نوع طرح درمان متخصص ارتودنسی شما بستگی دارد.
مدت‌زمان درمان ارتودنسی ثابت چقدر است؟
مدت‌زمان درمان ارتودنسی ثابت، به نوع ناهنجاری‌های دهان و دندان هر فرد، طرح درمان داده‌شده توسط متخصص ارتودنسی، سن بیمار و میزان همکاری او در رعایت اصول بهداشتی و مراجعات دقیق و منظم او به کلینیک بستگی دارد. ولی به‌طور روتین بین یک تا دو سال متغیر است.
: مزایای ارتودنسی ثابت
۱- برای اصلاحات کلی فک و دندان به کار می‌رود و نتایج رضایت‌بخش دارد.
۲- برای ازبین‌بردن فضاهای خالی بین دندانی مناسب است.
۳- از پوسیدگی‌های بین دندانی که بر اثر فشردگی و به‌هم‌ریختگی دندان‌ها به وجود آمده، جلوگیری می‌کند.
۴- با قرارگیری دندان‌ها در جای اصلی و ردیف‌شدن آن‌ها، لبخندی زیبا به بیمار می‌بخشد و اعتماد‌به‌نفس بیمار را در روابط اجتماعی خود فزونی می‌دهد.
۵- از التهاب و مشکلات لثه که به‌دلیل به‌هم‌ریختگی و ناهنجاری‌های دندانی به وجود آمده، جلوگیری می‌کند.
۶- بهبود عملکرد جویدن و رفع اختلال‌های مربوط به فک از دیگر محسنات آن است.
۷- مشکلات تنفسی مانند تنفس‌های دهانی یا انسداد راه‌های هوایی را برطرف می‌کند.
: معایب ارتودنسی ثابت
۱- هزینۀ بیشتری در مقایسه با درمان متحرک دارد.
۲- طول درمان آن بیشتر از درمان متحرک است.
۳- بهداشت بسیار ایدئال و خوبی می‌طلبد.
۴- دستورات تغذیه‌ای مناسب با وضعیت قرارگیری سیم و براکت‌ها دارد.
: دستورات پس از ارتودنسی دندان
دندان‌های نامرتب ولی سالم، کارایی و دوام بیشتری در مقایسه با دندان‌های مرتب ولی پوسیده دارند. بنابراین هدف اصلی در درمان ارتودنسی ایجاد دندان‌هایی مرتب و در یک ردیف و مهم‌تر از آن، «سالم و غیرپوسیده» بودن آن‌هاست. لذا رعایت نکات بهداشتی در دورۀ درمان ارتودنسی دندان بسیار حائز اهمیت است.
- بعد از هر وعدۀ غذایی دندان‌های خود را کامل بشویید.
- روی براکت‌ها و بین کش و سیم‌ها را با مسواک نرم و به‌آرامی تمیز کنید. مسواک‌های مخصوص ارتودنسی و بین دندانی را نیز تهیه کنید تا در این کار به شما کمک کنند.
- نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپرفلاس) را از داروخانه تهیه کنید؛ زیرا در دوران ارتودنسی دندان باعث تسهیل حفظ بهداشت شما می‌شود.
- از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
- کام و زبانتان را هم مسواک ملایم بزنید.
- از دهان‌شویه‌های مخصوص ارتودنسی دندان برای جلوگیری از التهابات لثه و رفع بوی بد دهان استفاده کنید. در هر بار استفاده مایع را با قدرت داخل دهانتان بگردانید و سپس خالی کنید. این کار را صبح و شب تکرار کنید و قبل از خواب (بعد از مسواک) آن را قرقره کنید و تا یک ساعت بعد از استفاده، دهان خود را نشویید.
- از مصرف خوراکی‌های سفت و ترد مثل خشکبار و آجیل و نان‌های سفت جداً خودداری کنید.
- طی یک هفتۀ اول از شروع درمان، از غذاهای نرم و آبکی استفاده کنید.
- مصرف میوه‌های هسته‌دار و سفت، ذرت، هویج، زیتون و مانند این‌ها فقط باید به‌صورت قطعه‌قطعه‌شده و بدون هسته و با احتیاط کامل صورت گیرد تا کوچک‌ترین فشاری به سیم و براکت‌ها وارد نشود. در غیر این صورت به چسب براکت‌ها فشار وارد می‌شود و باعث افتادن و جداشدن سیم و براکت می‌شود که علاوه‌بر تحمیل هزینه به بیمار، وقت اضافه برای چسباندن دوبارۀ آن باعث طولانی‌ترشدن درمان می‌شود.
- به‌دلیل شروع حرکت‌های دندانی در چند روز اول درمان، بعضی از افراد ممکن است درد و ناراحتی حس کنند؛ لذا باید به مدت ۲تا۳ روز هر ۸ ساعت یک عدد مسکن (استامینوفن ۵۰۰) به‌طور منظم استفاده کنند.
- افزایش بزاق، احساس لقی و شل‌شدن مختصر دندان‌ها در بعضی بیماران دیده می‌شود که طبیعی است و به‌علت شروع حرکت‌های دندانی است. ماساژدادن آرام لثۀ اطراف دندان‌ها با انگشت اشاره که کاملاً شسته و تمیز شده، کمک شایانی به کاهش درد و التهاب می‌کند؛ زیرا باعث افزایش گردش خون و درنتیجه مقاومت لثه در مقابل درد می‌شود.
- دورۀ درمانی ارتودنسی دندان شامل چکاپ‌های ماهیانه است. درمان صحیح و اصولی و موفق، به حضور منظم شما طی جلسات ویزیت وابسته است. درصورت نداشتن مراجعه و همکاری بیمار، طول مدت درمان به‌ناچار افزایش می‌یابد.
به شما پیشنهاد می‌کنیم با خواندن مقالات زیر و مشاهده فیلم مراحل ارتودنسی درباره اهمیت ارتودنسی بیشتر بدانید.