ورود

View Full Version : گاز کالیبراسیون؛ ویژگی‌ها، اهمیت، کاربردها و انواع آن



priestley
چهارشنبه 28 شهریور 1403, 11:50 صبح
گاز کالیبراسیون (Calibration Gas) نوعی گاز یا ترکیب گازی است که با دقت بسیار بالا برای تنظیم و کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری و سنجش گازها تولید می‌شود. این گازها معمولاً در سیلندرهای تحت فشار و در ترکیب‌های خاص تهیه می‌شوند و برای تنظیم دقیق سنسورها، آنالایزرها و دستگاه‌های تشخیص گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترکیبات گاز کالیبراسیون بسته به نوع دستگاه و نیاز صنعتی ممکن است شامل گازهای خالص یا مخلوطی از چندین گاز باشند.
برای
ویژگی‌های گاز کالیبراسیونگازهای کالیبراسیون باید دارای ویژگی‌های خاصی باشند:
دقت بالا در ترکیب: ترکیب گازها باید با دقت بسیار بالایی تولید شود تا انحراف از مقدار استاندارد به حداقل برسد.
خلوص گاز: گازهای استفاده شده باید خالص بوده و از آلودگی‌های مختلف عاری باشند، زیرا آلودگی می‌تواند دقت اندازه‌گیری را تحت تأثیر قرار دهد.
پایداری ترکیب: ترکیبات گاز باید در طول زمان پایداری خود را حفظ کنند تا نتایج کالیبراسیون دقیق و ثابت باشد.
کاربردهای گاز کالیبراسیونکالیبراسیون سنسورها و آنالایزرهای گازی: تجهیزات اندازه‌گیری گاز مانند سنسورهای تشخیص گازهای سمی، سنسورهای آتش‌نشانی و دستگاه‌های آنالیز گازها در صنایع مختلف باید به‌صورت منظم کالیبره شوند. برای این منظور، گازهای کالیبراسیون با ترکیب مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرند تا دستگاه‌ها به دقت تنظیم شوند.
صنعت نفت و گاز: در صنایع نفت و گاز، اندازه‌گیری دقیق گازها از اهمیت زیادی برخوردار است. برای مثال، دستگاه‌های آنالیز گازهای مختلف مانند متان، دی‌اکسید کربن و اکسیژن باید به‌طور دقیق کالیبره شوند تا از صحت اندازه‌گیری‌ها اطمینان حاصل شود.
برای استعلام قیمت اکسیژن مایع (https://www.priestleygas.com/liquid-oxygen/) روی لینک کلیک کنید.
صنایع پتروشیمی و شیمیایی: در این صنایع نیز از دستگاه‌های آنالیز و سنجش گاز استفاده می‌شود که نیاز به کالیبراسیون دقیق دارند. ترکیبات مختلف گازهای کالیبراسیون بر اساس نوع فرآیند تولید و مواد شیمیایی مورد استفاده تعیین می‌شود.
بهداشت و ایمنی محیط کار: در محیط‌های کاری که احتمال وجود گازهای سمی یا قابل اشتعال وجود دارد، تجهیزات تشخیص گاز برای حفظ ایمنی افراد به کار می‌رود. این تجهیزات باید به‌طور منظم با گازهای کالیبراسیون تست و تنظیم شوند تا بتوانند به‌موقع خطرات احتمالی را شناسایی کنند.
آزمایشگاه‌ها: در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و صنعتی، تجهیزات مختلفی برای آنالیز گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند که نیازمند کالیبراسیون دقیق هستند. گازهای کالیبراسیون در این محیط‌ها به‌عنوان مرجع برای تنظیم و کنترل دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علت اهمیت استفاده از گاز کالیبراسیوناستفاده از گاز کالیبراسیون در تنظیم و کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری گازها، از اهمیت بسیاری برخوردار است و تاثیر زیادی در دقت و صحت نتایج این دستگاه‌ها دارد. دلایل اصلی اهمیت استفاده از گاز کالیبراسیون عبارت‌اند از:
دقت در اندازه‌گیریتجهیزات اندازه‌گیری گازها مانند سنسورها و آنالایزرها باید به دقت و صحت بالا عمل کنند، به‌ویژه در محیط‌هایی که نظارت بر کیفیت هوا یا تشخیص گازهای سمی ضروری است. گاز کالیبراسیون، با ترکیب مشخص و دقت بالا، به‌عنوان یک مرجع استاندارد عمل می‌کند و کمک می‌کند دستگاه‌ها با مقادیر واقعی تنظیم شوند.
افزایش ایمنیدر محیط‌های کاری مانند معادن، صنایع نفت و گاز، و کارخانه‌ها که ممکن است گازهای سمی یا قابل اشتعال وجود داشته باشند، دقت در تشخیص و اندازه‌گیری این گازها حیاتی است. کالیبراسیون صحیح دستگاه‌های تشخیص گاز با استفاده از گازهای کالیبراسیون باعث می‌شود این دستگاه‌ها به‌موقع خطرات احتمالی را شناسایی کنند و از وقوع حوادث جلوگیری کنند.
پایداری عملکرد تجهیزاتتجهیزات اندازه‌گیری گازها با گذر زمان ممکن است دچار خطا یا تغییر در دقت عملکرد شوند. استفاده از گاز کالیبراسیون به صورت منظم کمک می‌کند تا هرگونه انحراف و خطا در عملکرد دستگاه‌ها شناسایی و تصحیح شود. این فرآیند موجب پایداری عملکرد دستگاه‌ها در بلندمدت و افزایش طول عمر آن‌ها می‌شود.
استانداردسازی در صنایعدر صنایع مختلف مانند نفت و گاز، پتروشیمی، و تولید مواد شیمیایی، استانداردسازی فرآیندها و نتایج اندازه‌گیری بسیار حائز اهمیت است. گازهای کالیبراسیون به عنوان یک ابزار استاندارد برای تنظیم دستگاه‌ها و تجهیزات به کار می‌روند و باعث می‌شوند نتایج اندازه‌گیری دقیق، معتبر و قابل تکرار باشند.
رعایت مقررات و الزامات قانونیدر بسیاری از صنایع، قوانین و مقرراتی وجود دارد که کارفرمایان را ملزم به کالیبراسیون منظم دستگاه‌های سنجش گازها می‌کند. استفاده از گاز کالیبراسیون به شرکت‌ها کمک می‌کند تا از رعایت این مقررات اطمینان حاصل کرده و از جریمه‌ها و پیامدهای قانونی ناشی از عدم کالیبراسیون جلوگیری کنند.
افزایش کارایی و بهره‌وریتجهیزات کالیبره‌شده با استفاده از گازهای کالیبراسیون، با دقت بالاتری عمل می‌کنند و احتمال خطا در نتایج آن‌ها کاهش می‌یابد. این امر باعث افزایش بهره‌وری در فرآیندهای صنعتی می‌شود و از اتلاف منابع و زمان جلوگیری می‌کند.
انواع مختلف گاز کالیبراسیونگازهای کالیبراسیون با توجه به کاربردها، نوع دستگاه‌ها، و نیازهای صنعتی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. این گازها ممکن است شامل گازهای خالص یا مخلوطی از چندین گاز با غلظت‌های متفاوت باشند. در ادامه، به بررسی انواع گاز کالیبراسیون می‌پردازیم:
گازهای خالص (Pure Calibration Gases)گازهای خالص تنها شامل یک نوع گاز خاص با درصد خلوص بسیار بالا هستند. این گازها در کالیبراسیون دستگاه‌هایی استفاده می‌شوند که باید دقیقاً یک گاز خاص را اندازه‌گیری کنند. برخی از گازهای خالص رایج در کالیبراسیون عبارت‌اند از:
اکسیژن (O₂): برای کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری اکسیژن در محیط‌های صنعتی و پزشکی.
دی‌اکسید کربن (CO₂): برای کالیبراسیون سنسورهای محیطی و سیستم‌های تهویه مطبوع.
نیتروژن (N₂): نیتروژن مایع با خلوص بالا (https://www.priestleygas.com/ln2/) به‌عنوان گاز خنثی در بسیاری از فرآیندهای صنعتی و کالیبراسیون دستگاه‌های خاص.
مونوکسید کربن (CO): برای کالیبراسیون دستگاه‌های تشخیص گازهای سمی مانند CO.
گازهای مخلوط (Mixed Calibration Gases)گازهای مخلوط ترکیبی از چندین گاز با نسبت‌های مشخص و دقیق هستند. این گازها برای کالیبراسیون دستگاه‌هایی که باید هم‌زمان چندین گاز را تشخیص دهند یا آنالیز کنند، به کار می‌روند. ترکیب دقیق این گازها برای اطمینان از دقت اندازه‌گیری بسیار مهم است. برخی از گازهای مخلوط رایج شامل:
مخلوط هیدروکربن‌ها (Methane, Propane, etc.): برای کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری گازهای سوختی و قابل اشتعال.
مخلوط NO و SO₂: برای کالیبراسیون آنالایزرهای گازهای خروجی از دودکش‌های صنعتی.
مخلوط O₂ و CO₂: برای کالیبراسیون دستگاه‌های محیطی و تجهیزات کنترل کیفیت هوا.

گازهای استاندارد مرجع (Primary Standard Gases)این دسته از گازها توسط نهادهای بین‌المللی استانداردسازی تولید می‌شوند و به‌عنوان مرجع برای کالیبراسیون دستگاه‌های حساس استفاده می‌شوند. این گازها دارای دقت بالا و ترکیبات استاندارد شده هستند و برای کالیبراسیون دستگاه‌های علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گازهای کالیبراسیون سمی (Toxic Calibration Gases)این گازها به‌طور خاص برای کالیبراسیون دستگاه‌های تشخیص گازهای سمی مانند گازهای آتش‌نشانی یا سیستم‌های ایمنی استفاده می‌شوند. برخی از این گازها عبارت‌اند از:
گاز کلر (Cl₂): برای کالیبراسیون دستگاه‌های تشخیص کلر در محیط‌های صنعتی.
هیدروژن سولفید (H₂S): برای کالیبراسیون سنسورهای تشخیص گاز H₂S در صنایع نفت و گاز.
آمونیاک (NH₃): برای کالیبراسیون تجهیزات نظارتی و ایمنی در صنایع شیمیایی.
گازهای فشرده (Compressed Gases)گازهای فشرده در سیلندرهایی تحت فشار بالا ذخیره می‌شوند و برای کالیبراسیون دستگاه‌های صنعتی و محیطی استفاده می‌شوند. این گازها ممکن است خالص یا مخلوطی از گازها باشند و معمولاً برای کار در محیط‌های مختلف به‌کار می‌روند.
گازهای مرجع محیطی (Environmental Calibration Gases)این نوع گازها برای کالیبراسیون دستگاه‌هایی که کیفیت هوا و محیط زیست را اندازه‌گیری می‌کنند، استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً در ایستگاه‌های نظارت بر کیفیت هوا، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها به‌کار می‌روند. گازهای مورد استفاده در این دستگاه‌ها معمولاً شامل ترکیباتی مانند دی‌اکسید گوگرد (SO₂)، دی‌اکسید نیتروژن (NO₂)، و ازن (O₃) هستند.
گازهای کالیبراسیون قابل اشتعال (Flammable Calibration Gases)این گازها برای کالیبراسیون دستگاه‌های اندازه‌گیری گازهای قابل اشتعال مانند متان (CH₄)، پروپان (C₃H₈)، و بوتان (C₄H₁₀) استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به‌کار می‌روند.
نتیجه‌گیری
گاز کالیبراسیون یکی از عناصر کلیدی در تنظیم و کالیبراسیون تجهیزات اندازه‌گیری گازها است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این گازها با ترکیب‌های خاص و دقت بالا تولید می‌شوند تا نتایج اندازه‌گیری دقیق و قابل اعتماد باشد. استفاده از گاز کالیبراسیون به بهبود دقت دستگاه‌ها و افزایش ایمنی در محیط‌های صنعتی و کاری کمک می‌کند.