در باره Validation و Shared Logic در فرم های UnBound

[mazoolagh]

فرض کنید یک فرم unbound داریم که چند کنترل آن دارای کد یکسان (از نظر منطق) هستند - (معمولا در validation و محاسبات).

این فرم میتونه یک فرم data entry باشه ، یا یک فرم تعیین شرایط برای یک فرم دیگه یا یک گزارش، یا یک فرم کاملا مستقل.

تا زمانی که تعداد این فیلدهای با کد مشترک (معمولا تکس باکس برای شماره یا متن) ثابت و کم باشه، مشکلی پیش نمیاد:
مثلا برای تعیین محدوده گزارش دو فیلد تاریخ شروع و تاریخ پایان هست که همیشه همین هست و کم و زیاد نمیشه،
یا برای نام و نام خانوادگی و نام پدر و مادر و ... تعداد کم و مشخص هست،
و برای این حالت ها مشکلی در نگهداری برنامه (بابت تغییر در کدها) پیش نمیاد - دقیقا بخاطر محدود و مشخص بودن.

حالا حالتی رو فرض کنین مشابه تاپیک محاسبه میانگین بدون در نظر گرفتن صفر درچند تکست باکس در فرم (https://barnamenevis.org/showthread.php?593455-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%B5%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AA%DA%A9%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%85)
1- پست 6 و 7 همون تاپیک یک نمونه از روش ابتدایی حل مسئله اس - که ناقصه و validation نداره.

2- پست 16 همون تاپیک یک پله بالاتر هست چون محاسبات مستقل از تعداد فیلدهاست،
ولی هنوز ناقصه چون validation نداره.

4- در پست 11 همون تاپیک روش درست استفاده شده،
ولی این هم هنوز خام هست.

یک روش هم هست (روش 3) که آخر سر در موردش میگم .

اینجا برای همه اینها نمونه میذارم و خواهیم دید که چرا در بعضی مواقع حتی اگر دیتا فرم قرار نیست در دیتابیس ذخیره بشه،
باز هم bound کردن اون چقدر میتونه کدنویسی رو کمتر و راحتتر کنه.

[mazoolagh]

برای شروع فرض کنید که نیاز به یک فرم داریم که:
1- 8 تکسباکس داشته باشه
2- که هر یک از اونها یک عدد بین 0 تا 100 قبول کنه (double)
3- و فیلدهای خالی 0 منظور بشن (در محاسبه و نمایش)
4- یک میانگین برای همه محاسبه بشه با دقت تا 3 رقم اعشار
5- یک میانگین هم برای فقط غیر صفر ها محاسبه بشه - فقط اگر دست کم یک غیر 0 داشته باشیم
6- کاربر اجازه ورود مقادیر نادرست نداره (validation الزامی است)

[eb_1345]

2- پست 16 همون تاپیک یک پله بالاتر هست چون محاسبات مستقل از تعداد فیلدهاست،
ولی هنوز ناقصه چون validation نداره.

عرض سلام و خسته نباشی خدمت جناب آقای مازولاق عزیز!
لطفاً راهنمائی بفرمائید اگر در کد های پست 16 تاپیک محاسبه میانگین بدون در نظر گرفتن صفر درچند تکست باکس در فرم (https://barnamenevis.org/showthread.php?593455-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%B5%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AA%DA%A9%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%85) از طریق تابع IsNumeric اعتبار سنجی شود که اگر در یکی از تکست باکس ها غیر عدد وارد شد پیغام خطا صادر شود و بر روی تکست باکس مربوطه فوکوس شود باز هم مشکلی وجود دارد ؟
مثلاً از تابع IsNumericدر حلقه For Each بعد از IF دوم کدهای زیر بکار رود:


If IsNumeric(ctrl.Value) Then
CountCtrl = CountCtrl + 1
SumCtrl = SumCtrl + ctrl.Value
Else
ctrl.SetFocus
MsgBox "اطلاعات وارده معتبر نمي باشد"
Exit Sub
End If

[eb_1345]

با عرض پوزش ، با توجه به اینکه تاپیک جنبه آموزشی دارد بهتر بود سوال بالا رو در همون تاپیک مربوطه میپرسیدم

[mazoolagh]

عرض سلام و خسته نباشی خدمت جناب آقای مازولاق عزیز!
لطفاً راهنمائی بفرمائید اگر در کد های پست 16 تاپیک محاسبه میانگین بدون در نظر گرفتن صفر درچند تکست باکس در فرم (https://barnamenevis.org/showthread.php?593455-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D8%B5%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AA%DA%A9%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%85) از طریق تابع IsNumeric اعتبار سنجی شود که اگر در یکی از تکست باکس ها غیر عدد وارد شد پیغام خطا صادر شود و بر روی تکست باکس مربوطه فوکوس شود باز هم مشکلی وجود دارد ؟
مثلاً از تابع IsNumericدر حلقه For Each بعد از IF دوم کدهای زیر بکار رود:


If IsNumeric(ctrl.Value) Then
CountCtrl = CountCtrl + 1
SumCtrl = SumCtrl + ctrl.Value
Else
ctrl.SetFocus
MsgBox "اطلاعات وارده معتبر نمي باشد"
Exit Sub
End If



با سلام و آرزوی روز خوش

قانون اصلی و مهم اینه که کد درست و دقیق کار کنه،
حالا این که از بین چند کد درست کدوم بهتره بحث دیگه ای داره.

چیزی که در این تاپیک بهش میپردازیم نفس خود validation نیست که بخواهیم وارد جزئیات روش بشیم،
بلکه تمرکز روی shared logic و reusable code در بهینه سازی کدهای فرم (از جمله validation) هست که نگهداری برنامه رو خیلی ساده تر میکنه.

این که در اینجا یک پروژه با فیلدهای عددی بعنوان محور کار تعریف شده، فقط یک انتخاب بوده
وگرنه میتونه فیلدهای متنی، یا تاریخ، یا کنترل های دیگه مثل کمبوباکس باشه.

با این وجود در همین نمونه ها هم سعی شده که یک validation درست و کاربردی پیاده بشه.

=======
در تاپیک زیر (البته عنوانش مناسب نیست!) یک نمونه form validation برای چند نوع فیلد هست:
مبتدی: راهنمایی در نوشتن مسیج باکس (https://barnamenevis.org/showthread.php?558147-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AC-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B3)

شاید بهتر باشه یک تاپیک جداگانه براش زده بشه و با کمک جنابعالی و دیگر دوستان یک رفرنس خوبی ازش دربیاد.

[mazoolagh]

با عرض پوزش ، با توجه به اینکه تاپیک جنبه آموزشی دارد بهتر بود سوال بالا رو در همون تاپیک مربوطه میپرسیدم
شما صاحب اختیارین،
دقت کرده باشین برنامه پیوست همون تاپیک هم یک شماره 1 آخرش داره،
یعنی قرار بود نمونه های دیگه هم پشت سرش بیاد،
دیگه بجاش تاپیک مستقل براش زدم (البته جزئیات validation رو اینجا نمیپردازیم).

[mazoolagh]

خب،
روش اول این هست که بصورت سنتی و ساده برای هر تکسباکس یک مکانیسم مناسب validation پیاده کنیم.

مهم این که تعریف validation rule برای تکسباکس، بجز زمانی که شرایط ساده باشن (که اینجا نیست)،
چندان کارآمد نیست - بخصوص که امکان استفاده از UDF و بسیاری از توابع داخلی خود اکسس رو نداریم.
بنابراین باید از رخداد(های) مناسب استفاده کنیم که مهمترین اون before update هست.

اینجا به اینصورت عمل میکنیم:
1- در before update محدوده تعیین شده (0 تا 100) یا null بودن (چون طبق صورت مسئله فیلد خالی مجاز هست و 0 منظور میشه) اون رو چک میکنیم.
2- در exit بررسی میکنیم اگر فیلد خالی هست، اون رو 0 میکنیم.
3- چون قید نشده که اعداد از چه type هستن، پس باید اجازه ورود اعداد اعشاری رو هم بدیم.
اعداد به طور کلی میتونن با نماد علمی هم وارد بشن مثل 1.234e2 یا 4.567d-1
به همین خاطر در رخداد key press هم یک فیلتر میگذاریم که بجز 0 تا 9 و دسیمال (.) و علامت عدد (+/-) و eEdD جلوی همه رو بگیره،
هرچند این باعث جلوگیری از نوشتن عدد نادرست نمیشه - ولی ما در before update اون رو خفت میکنیم.

البته میتونیم وقت بگذارین و چنان الگوریتم دقیقی پیاده کنیم که کاربر حتی نتونه عدد اشتباه رو در تکسباکس بنویسه (پیش از beforeupdate)
ولی هدف تاپیک این نیست، گرچه میشه در تاپیک مستقلی به اینجور جزئیات هم پرداخت.

[mazoolagh]

در گام اول یک روتین مینویسیم برای تشخیص valid بودن یک متن بعنوان یک عدد در محدوده مشخص شده یا خالی بودن اون:
Public Function NumberIsValid(ByVal Value As Variant) As Boolean
Value = Nz(Trim(Value), 0)
If IsNumeric(Value) Then
NumberIsValid = (Val(Value) >= 0 And Val(Value) <= 100)
Else
NumberIsValid = (Value = "")
End If
End Function

یک تابع هم مینویسیم برای فیلتر کردن کلیدها:
Public Function KeyIsValid(KeyAscii As Integer) As Boolean
KeyIsValid = True
Select Case KeyAscii
Case vbKey0 To vbKey9
Exit Function
Case vbKeyBack
Exit Function
Case Asc("."), Asc("+"), Asc("-")
Exit Function
Case Asc("e"), Asc("E"), Asc("d"), Asc("D")
Exit Function
Case Else
KeyIsValid = False
End Select
End Function

و یک قاعده کلی هم برای تبدیل null به 0 و همچنین تغییر شکل اعداد علمی به نرمال مینویسیم:
Private Sub TB_Number_x_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_x.Text) = "" Then
Me.TB_Number_x = 0
Else
Me.TB_Number_x = CDbl(Me.TB_Number_x)
End If
End Sub

[mazoolagh]

روتین محاسبه:

Private Sub CalcAverage()
Const count_all = 8
Dim sum_all As Double
Dim count_non_zero As Long
Dim Value As Variant
sum_all = 0
count_non_zero = 0
If TB_Number_1 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_1
End If
If TB_Number_2 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_2
End If
If TB_Number_3 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_3
End If
If TB_Number_4 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_4
End If
If TB_Number_5 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_5
End If
If TB_Number_6 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_6
End If
If TB_Number_7 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_7
End If
If TB_Number_8 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_8
End If
Me.TB_COUNT_ALL = count_all
Me.TB_SUM_ALL = sum_all
Me.TB_AVERAGE_ALL = Round(sum_all / count_all, 3)
Me.TB_COUNT_NON_ZERO = count_non_zero
If count_non_zero > 0 Then
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = Round(sum_all / count_non_zero, 3)
Else
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = "Division By 0 !"
End If
End Sub

[mazoolagh]

یک باتن برای پاک کردن همه فیلدها:

Private Sub BTN_CLEAR_ALL_Click()
Me.TB_COUNT_ALL = 8
Me.TB_SUM_ALL = 0
Me.TB_AVERAGE_ALL = 0
Me.TB_COUNT_NON_ZERO = 0
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = Null
Me.TB_Number_1 = Null
Me.TB_Number_2 = Null
Me.TB_Number_3 = Null
Me.TB_Number_4 = Null
Me.TB_Number_5 = Null
Me.TB_Number_6 = Null
Me.TB_Number_7 = Null
Me.TB_Number_8 = Null


End Sub

[mazoolagh]

و خود فرم :

156609

156608

Option Compare Database
Option Explicit

Private Sub CalcAverage()
Const count_all = 8
Dim sum_all As Double
Dim count_non_zero As Long
Dim Value As Variant
sum_all = 0
count_non_zero = 0
If TB_Number_1 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_1
End If
If TB_Number_2 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_2
End If
If TB_Number_3 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_3
End If
If TB_Number_4 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_4
End If
If TB_Number_5 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_5
End If
If TB_Number_6 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_6
End If
If TB_Number_7 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_7
End If
If TB_Number_8 <> 0 Then
count_non_zero = count_non_zero + 1
sum_all = sum_all + TB_Number_8
End If
Me.TB_COUNT_ALL = count_all
Me.TB_SUM_ALL = sum_all
Me.TB_AVERAGE_ALL = Round(sum_all / count_all, 3)
Me.TB_COUNT_NON_ZERO = count_non_zero
If count_non_zero > 0 Then
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = Round(sum_all / count_non_zero, 3)
Else
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = "Division By 0 !"
End If
End Sub

Private Sub BTN_CLEAR_ALL_Click()
Me.TB_COUNT_ALL = 8
Me.TB_SUM_ALL = 0
Me.TB_AVERAGE_ALL = 0
Me.TB_COUNT_NON_ZERO = 0
Me.TB_AVERAGE_NON_ZERO = Null
Me.TB_Number_1 = Null
Me.TB_Number_2 = Null
Me.TB_Number_3 = Null
Me.TB_Number_4 = Null
Me.TB_Number_5 = Null
Me.TB_Number_6 = Null
Me.TB_Number_7 = Null
Me.TB_Number_8 = Null

End Sub

Private Sub Form_Load()
BTN_CLEAR_ALL_Click

End Sub

Private Sub TB_Number_1_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_1.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_1.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_1_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_1.Text) = "" Then
Me.TB_Number_1 = 0
Else
Me.TB_Number_1 = CDbl(Me.TB_Number_1)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_1_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_2_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_2.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_2.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_2_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_2.Text) = "" Then
Me.TB_Number_2 = 0
Else
Me.TB_Number_2 = CDbl(Me.TB_Number_2)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_2_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_3_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_3.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_3.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_3_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_3.Text) = "" Then
Me.TB_Number_3 = 0
Else
Me.TB_Number_3 = CDbl(Me.TB_Number_3)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_3_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_4_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_4.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_4.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_4_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_4.Text) = "" Then
Me.TB_Number_4 = 0
Else
Me.TB_Number_4 = CDbl(Me.TB_Number_4)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_4_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_5_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_5.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_5.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_5_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_5.Text) = "" Then
Me.TB_Number_5 = 0
Else
Me.TB_Number_5 = CDbl(Me.TB_Number_5)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_5_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_6_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_6.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_6.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_6_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_6.Text) = "" Then
Me.TB_Number_6 = 0
Else
Me.TB_Number_6 = CDbl(Me.TB_Number_6)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_6_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_7_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_7.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_7.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_7_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_7.Text) = "" Then
Me.TB_Number_7 = 0
Else
Me.TB_Number_7 = CDbl(Me.TB_Number_7)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_7_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

Private Sub TB_Number_8_BeforeUpdate(Cancel As Integer)
If (Not NumberIsValid(Me.TB_Number_8.Text)) Then
MsgBox _
prompt:="Enter a number between 0 and 100," & vbCrLf & "or leave the field blank (means 0)", _
buttons:=vbCritical, _
title:=Me.LBL_Number_8.caption
Cancel = True
End If

End Sub

Private Sub TB_Number_8_Exit(Cancel As Integer)
If Trim(Me.TB_Number_8.Text) = "" Then
Me.TB_Number_8 = 0
Else
Me.TB_Number_8 = CDbl(Me.TB_Number_8)
End If
CalcAverage

End Sub

Private Sub TB_Number_8_KeyPress(KeyAscii As Integer)
If Not KeyIsValid(KeyAscii) Then KeyAscii = 0

End Sub

[mazoolagh]

این روش درست هست و کار میکنه
ولی از نظر نگهداری برنامه و کدهای تکراری مشکل داره
که در پست های بعدی همین مشکل رو میبینیم که چجوری میشه برطرف کرد.