طبقه بندی شرکت های تجاری

طبقه بندی شرکت های تجاری بسته به معیاری که برای آن به کار می گیریم متفاوت است و هر شرکت ممکن است با توجه به معیاری خاص در این یا آن طبقه قرار گیرد.در ادامه این مطلب طبقه بندی های ممکن را مطرح می کنیم.
شرکت های تجاری را می توان با توجه به معیارهای ذیل طبقه بندی کرد:
الف)طبقه بندی بر اساس مسئولیت شرکا
از این نظر شرکت ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:1)شرکت هایی که در آن ها مسئولیت شرکا نامحدود است،یعنی دارایی شخصی شرکا نیز وثیقه طلب طلبکاران شرکت است(شرکت های تضامنی و نسبی)؛2)شرکت هایی که در آن ها مسئولیت کلیه شرکا محدود به آورده آن ها است(شرکت های سهامی،با مسئولیت محدود)3)شرکت هایی که در آن ها بعضی شرکا مسئولیت نامحدود دارند و بعضی محدود (شرکت های مختلط سهامی و غیر سهامی).شرکت تعاونی بر حسب اینکه شکل کدام یک از این شرکت ها را گرفته باشد،وضعیتی متفاوت دارد؛هر چند در عمل فقط به صورت شرکت سهامی تشکیل می شود.
ب)طبقه بندی بر اساس طرز تشکیل شرکت ها
از این نظر شرکت های تجاری را می توان به دو نوع تقسیم کرد:1)شرکت های قانونی که آن شرکت هایی هستند که مطابق مقررات قانون تجارت تشکیل شده،در قالب یکی از شرکت های مزبورند(شرکت سهامی،شرکت نسبی،شرکت تضامنی،شرکت مختلط و تعاونی)،2)شرکت های عملی،که ممکن است ظاهر یا مخفی باشند و شرکت هایی هستند که در عمل وجود دارند،بدون آنکه به شکل یکی از شرکت های موضوع قانون تجارت درآمده و مطابق قانون اخیر تشکیل شده باشند.فرض کنیم که چند شریک،تجارتخانه ای را به نحو اشتراک اداره می کنند و بدون آنکه این همکاری مشترک را به شکل یکی از شرکت های موضوع قانون تجارت درآورند،هر یک عملاَ برای شرکت معامله می کند.وضعیت حقوقی این مشارکت چیست؟در حقوق فرانسه،چنین مشارکت هایی،شرکت عملی یا مخفی تلقی می شوند و چون ثبت نشده اند فاقد شخصیت حقوقی محسوب می گردند؛اما شرکای چنین شرکت هایی به طور تضامنی در مقابل طلبکاران مسئول هستند.
در حقوق ایران،ماده 220 قانون تجارت وضع این شرکت ها را چنین بیان می کند:"هر شرکت ایرانی که فعلاَوجود داشته یا در آتیه تشکیل شود و با اشتغال به امور تجارتی خود را به صورت یکی از شرکت های مذکور در این قانون در نیاورده و مطابق مقررات مربوط به آن شرکت عمل ننماید،شرکت تضامنی محسوب شده و احکام راجع به شرکت های تضامنی در مورد آن اجرا می گردد..."
سوال مهمی که این ماده برمی انگیزد این است که آیا شرکت عملی را واجد شخصیت حقوقی می داند یا خیر.در این باره حقوقدانان ایران بحث زیادی نکرده اند.دکتر ستوده تهرانی به سوال مزبور چنین پاسخ می دهد:"شرکت های عملی،نه حقوقی،به هیچ وجه دارای شخصیت حقوقی نمی باشند و قانون ایران آن ها را به رسمیت نمی شناسد،ولی برای حفظ منافع اشخاصی که با چنین شرکت هایی وارد معامله می شوند ماده 220 قانون تجارت ایران مقرر می دارد که (این شرکت ها) شرکت تضامنی محسوب شده و احتمام راجع به شرکت های تضامنی در مورد آن اجرا می گردد".این گفته استاد به این معناست که شرکت عملی شخصیت حقوقی ندارد،اما شرکا دارای مسئولیت تضامنی هستند.بعضی دیگر از حقوقدانان برای شرکت عملی،شخصیت حقوقی قائل اند و اجرای کلیه مقررات راجع به شرکت های تضامنی را در مورد آنان مجاز می دانند.نظریه دوم قابل تایید است؛چه وقتی قانون گذار این شرکت ها را شرکت تضامنی تلقی می کند،منظورش این است که شرکت عملی مشمول مقررات شرکت تضامنی است و در نتیجه،اموال شرکت متعلق به شخص حقوقی است و آورده های شرکا،سرمایه شرکت را تشکیل می دهد،هر چند ممکن است شرکت نه نام خاصی داشته باشد و نه اقامتگاهی مشخص
اما آیا شیوه تلقی قانون گذار ایران از شرکت های عملی صحیح است یا خیر؟به عقیده دکتر کاتوزیان،اینکه اگر شرکت عملی به صورت یکی از شرکت های موضوع قانون تجارت درنیاید،در حکم شرکت تضامنی محسوب خواهد شد،متضمن فوایدی است،از جمله اینکه در قبال اشخاص ثالث،مسئولیت سنگین تری بر دوش شرکا گذاشته می شود و دوگانگی بین قواعد حاکم بر تاجرپیشگان از بین می رود و همه اشخاصی که به تجارت می پردازند تابع نظامات خاص تجاری می شوند و اشخاص بی مبادلات نمی توانند در نتیجه بی انضباطی یا سوءاستفاده،از تکالیف ویژه بازرگانان معاف گردند.به علاوه،با گسترش قلمرو شخصیت حقوقی،نوعی پیشرفت در مفاهیم اجتماعی تحقق پیدا می کند.
ج)طبقه بندی بر اساس قابلیت انتقال حصه شرکا



لینک منبع:شرکت های تجاری فکربرتر
http://companyregister.ir/