مسخ واقعیت/مسخ شخصیت منجر به چه احساساتی می شود؟
اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت (DDD) یک وضعیت سلامت روان است که با احساس مداوم یا مکرر جدایی از خود (مسخ شخصیت) یا محیط اطراف (مسخ واقعیت) مشخص می شود. این اختلالات باعث می شوند که فرد احساس کند که در یک رویا زندگی می کند یا زندگی را خارج از بدن خود مشاهده می کند. بسیاری از افراد ممکن است در زمان های استرس یا خستگی شدید، برای مدت زمان کوتاهی مسخ شخصیت یا مسخ واقعیت را تجربه کنند، اما این وضعیت زمانی به عنوان یک اختلال تشخیص داده می شود که علائم آن مزمن باشد و به طور قابل توجهی در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند.
مسخ واقعیت و شخصیت چیست؟
اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت (DDD) به عنوان یک اختلال تجزیه ای طبقه بندی می شود. این اختلال شامل دوره های عود یا مداوم مسخ شخصیت، مسخ واقعیت یا هر دو است که باعث پریشانی یا اختلال قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های زندگی می شود.
مسخ شخصیت: اختلال مسخ شخصیت باعث احساس جدا شدن از خود می شود و فرد تصور می کند که افکار، بدن یا احساسات خود را از بیرون مشاهده می کند.
مسخ واقعیت: اختلال مسخ واقعیت باعث می شود که فرد احساس غیر واقعی بودن یا جدا شدن از محیط را تجربه کند که این امر منجر به این می شود که دنیا مبهم، رویاگونه یا از نظر بصری تحریف شده به نظر برسد.
در مسخ واقعیت و مسخ شخصیت فرد کاملاً آگاه است که این احساسات واقعی نیستند، همین امر این اختلالات را را از اختلالات روان پریشی مانند اسکیزوفرنی متمایز می کند.
علائم مسخ واقعیت و مسخ شخصیت
علائم مسخ شخصیت و واقعیت می توانند ساعت ها، روز ها یا حتی ماه ها ادامه داشته باشند. علائم مشترک این دو اختلال شامل اضطراب، حمله پانیک، افسردگی، مشکل در تمرکز و توجه، احساس ناامیدی و درماندگی است. با اینکه در اغلب موارد این دو اختلال با یکدیگر ایجاد می شوند، اما علائم هر یک می تواند متفاوت باشد، به همین دلیل در ادامه به بررسی هر یک می پردازیم.
علائم مسخ شخصیت
علائم اختلال مسخ شخصیت عبارتند از:
- احساس جدا شدن از بدن یا افکار
- تجربه احساساتی که انگار متعلق به خودتان نیستند
- احساس تماشای خود از بیرون بدن
- احساس ربات بودن یا اینکه به طور خودکار عمل می کنید
- حس تحریف شده از زمان (مثلاً احساس اینکه اتفاقات مدت ها پیش یا همین الان رخ داده اند)
علائم مسخ واقعیت
علائم اختلال مسخ واقعیت عبارتند از:
- احساس اینکه در حال خواب دیدن هستید
- محیط اطراف غیرواقعی، بی رنگ یا مصنوعی به نظر می رسد
- افراد یا اشیاء متفاوت به نظر می رسند
- صداها ممکن است بیشتر یا کمتر شنیده شوند
- احساس گسستگی از مکان ها یا محیط های آشنا
علت مسخ شخصیت و مسخ واقعیت
در اغلب موارد برای این دو اختلال یک علت واحد وجود ندارد و هر دو ناشی از ترکیبی از عوامل روانشناختی، بیولوژیکی و محیطی هستند. علل مسخ واقعیت و مسخ شخصیت شامل موارد زیر است:
- تروما و استرس: سوء استفاده عاطفی، جسمی یا جنسی در دوران کودکی، قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، غفلت شدید والدین در کودکی، تصادفات، بلایای طبیعی یا تجربیات جنگی همگی می توانند در ایجاد این دو اختلال نقش داشته باشند. معمولا در نتیجه این عوامل، اختلال مسخ به عنوان یک مکانیسم مقابله ایجاد می شود و ذهن برای محافظت از خود از واقعیت دردناک جدا می شود.
- شرایط سلامت روان: این دو اختلال معمولا با سایر اختلالات روانی از جمله اختلالات اضطرابی، اختلال پانیک، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگی و اختلال شخصیت مرزی در ارتباط هستند.
- مصرف مواد: برخی مواد می توانند باعث ایجاد دوره های تجزیه یا مسخ شخصیت شوند، از جمله ماری جوانا، توهم زاها (مانند LSD، سیلوسایبین) و کتامین.
- عوامل عصبی: فعالیت غیرطبیعی در برخی از نواحی مغز که با پردازش عاطفی، یکپارچگی حسی و خودآگاهی مرتبط هستند در ایجاد اختلالات مسخ موثر است. در تصویربرداری عصبی افراد مبتلا به این اختلالات تغییرات در قشر پیش پیشانی، دستگاه لیمبیک و محل اتصال قشر گیجگاهی-آهیانه ای مشاهده می شود.
تشخیص اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت
تشخیص اختلال مسخ واقعیت و مسخ شخصیت به علت شبیه بودن علائم آنها به برخی اختلالات دیگر می تواند چالش برانگیز باشد. معمولا فرایند تشخیص به شرح زیر است:
- ارزیابی روانشناختی دقیق توسط یک روانپزشک یا روانشناس در مورد فراوانی علائم، مدت زمان و تأثیر آنها.
- برای تشخیص دقیق، دوره ها باید مداوم یا عود کننده باشند و باعث پریشانی یا اختلال قابل توجه در عملکرد شوند.
- آزمایش خون، معاینات عصبی و تصویربرداری ممکن است برای رد صرع، ضایعات مغزی، یا سایر علل پزشکی استفاده شود.
درمان مسخ شخصیت و مسخ واقعیت
برای درمان مسخ واقعیت و مسخ شخصیت باید از ترکیبی از روان درمانی، تغییرات در سبک زندگی و داروها استفاده کرد. در ادامه به بررسی بیشتر روشهای درمان اختلالات مسخ می پردازیم.
روان درمانی
روان درمانی به اشکال متفاوتی برای درمان اختلال مسخ شخصیت و مسخ واقعیت وجود دارد:
- درمان شناختی رفتاری
- روان درمانی پویشی
- درمان مبتنی بر ذهن آ گاهی
- درمان های متمرکز بر تروما
دارو درمانی
هیچ دارویی نمی تواند اختلال مسخ شخصیت و اختلال مسخ واقعیت را درمان کند، اما برخی داروها می توانند به کاهش علائم مرتبط با این دو اختلال کمک کنند:
- فلوکستین و سرترالین برای کاهش اضطراب و افسردگی
- لاموتریژین برای تثبیت کردن خلق و خو
داروها همیشه باید تحت نظارت پزشک استفاده شوند و میزان اثربخشی آنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
تغییر در سبک زندگی
ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی می تواند به بهبود مسخ واقعیت و مسخ شخصیت کمک کند. این تغییرات شامل:
- برنامه خواب منظم برای بهبود عملکرد شناختی
- فعالیت بدنی برای کاهش اضطراب و بهبود خلق و خو
- اجتناب از مواد افیونی که می توانند علائم را تحریک یا بدتر کنند
- کمک گرفتن و صحبت کردن با دوستان یا اعضای خانواده مورد اعتماد
پیش آگهی و بهبودی
در برخی موارد اختلال مسخ واقعیت و مسخ شخصیت مزمن است، اما بسیاری از افراد می توانند به طور کامل بهبود پیدا کنند یا یاد بگیرند که علائم را به درستی مدیریت و کنترل کنند. پیش آگهی به ویژه زمانی موثر است که:
- اختلال زود تشخیص داده شود.
- هیچ اختلال شخصیت دیگری همزمان وجود نداشته باشد.
- سوء مصرف مواد همزمان وجود نداشته باشد.
- فرد به طور فعال در درمان شرکت کند.
به یاد داشته باشید که بهبودی کامل از این دو اختلال با درمان مداوم کاملا امکان پذیر است.
چه زمانی باید به دنبال کمک بود؟
در صورت وجود موارد زیر، مشورت با یک متخصص سلامت روان (روانپزشک یا روانشناس) ضروری است:
- احساس مکرر جدایی از خود یا اطراف
- ایجاد مشکل در محل کار، مدرسه یا روابط به علت این دو اختلال
- تجربه افکار خود آزاری یا خودکشی
- استفاده از مواد مخدر برای کنترل علائم این دو اختلال
این نکته را فراموش نکنید که تشخیص و درمان زودهنگام می تواند نتایج را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
منبع: بیچشک | مجله موفقیت، روانشناسی، اطلاعات بیماری‌ها و پزشکی
