صفحه 2 از 4 اولاول 1234 آخرآخر
نمایش نتایج 41 تا 80 از 126

نام تاپیک: ضرورت وجود OpenSource چیست ؟

  1. #41
    ممنون Inprise ، اما به هر حال فکر کنم شما هم باید به من و امثال من که توی این فرهنگ زندگی می کنیم حق بدید. خود شما هم زمانی که اینجا بودید شاید همین مشکل رو داشتید. من از طرف خودم می گم بعضی از پست های این تاپیک رو شاید حداقل 10 بار مطالعه کردم. مخصوصا یکی از پست های آقای متقی رو اما واقعا بازم برام جای سوال بود.

    باز هم نهایتا"باید خروجی نهائی رو بصورت GPL منتشر کنه
    حدود 2 سال پیش یه جایی خوندم که در یک قسمتی از advance server 2000 از کد های لینوکس استفاده کردن ، با این توصیفات اگر این خبر صحت داشته باشه Microsoft اونجا هم قانون رو نقض کرده ، درسته؟
    هر که بر مرکب باطل نشیند ، در سراى پیشمانى فرودش مى‏آورند

  2. #42
    صحت نداره ؛ ولیکن اگر هم صحت میداشت و مایکروسافت ناقض چنین قانونی میبود ، وکیلهای زبده و موسسه های تحقیقاتی که دقیقا به همین منظور تشکیل شده اند جزمش رو محرز و پرونده جنجالی براش درست میکردند ، در صفحات قبل در مورد GPL Violation لینک مفیدی وجود داره .
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  3. #43
    کاربر دائمی آواتار linux
    تاریخ عضویت
    بهمن 1381
    محل زندگی
    تهران
    پست
    2,313
    از سال 77 که با لینوکس و دنیای اپنسورس آشنا شدم همیشه به این فکر و این روش ارج گذاشتم اگر ما در موقیعتی هستیم که نمی تونیم این مفهوم را توسعه بدیم به این معنی نیست که کدباز بدرد بخور نیست این یک قسمت از فرآیند مدرنیته و دمکراسی هست یک فکر و ایده ای اینجور نیست که یک شب بوجود بیاید ، برای بوجود آمدن اپنسورس (که باید یک معادل خوب براش درست کنیم) هم مسیر زیادی طی شده. مطمئن باشید هر کاری حاصل یکسری نیازهاست و ما هنوز در حل نیازهای ابتدایی خودمان گیریم.
    فکر و فلسفه ای که پشت دنیای اپنسورس خوابیده در آینده دگرگونی فراوانی در علم بوجود خواهد آورد.
    برای کلمه اپن سورس معنی اپن در فارسی باز و آزاد ترجمه میشه ولی برای سورس منبع یا منشا هست حالا این دو کلمه هم عربی هست منشا به معنی جای روییدن و منبع به معنی منبع جایی که خبر از آنجا می آید حالا چه کلمه فارسی بکار ببیریم که این معنی را بدهد

  4. #44
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    پ.ن!!!!:

    باز هم نهایتا"باید خروجی نهائی رو بصورت GPL منتشر کنه
    این قضیه کاملا ربط به GPL داره و ربطی به مابقی لیسانس های بازمنتن نداره.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  5. #45
    برای مطالعه در مورد لیسانس های Open Source و قواعد و محدودیتهاشون بخش لینوکس رو بگرد
    من یه کم گشتم ولی پیداش نکردم ، اگه کسی این تاپیک رو دیده میشه لینکش رو بده.
    هر که بر مرکب باطل نشیند ، در سراى پیشمانى فرودش مى‏آورند

  6. #46
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    من یه کم گشتم ولی پیداش نکردم ، اگه کسی این تاپیک رو دیده میشه لینکش رو بده.
    سایت opensource.org رو ببین.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  7. #47
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  8. #48
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    نقل قول نوشته شده توسط Inprise
    وقتی در زمین GPL بازی میکنی ، تو همونقدر میتونی از زحمات دیگران "استفاده" کنی که دیگران میتونن .
    این در شرایط ایده آل است . سیستم اقتصاد کمونیسم هم خیلی عالی و ایده آلی بود ولی در عمل شکست خورد . فکر می کنم یه شباهت هایی بین این دو باشه . اگر همون اندازه که من از زحمت دیگران استفاده می کنم ، ایده های جدید خلق کنم که بقیه هم بتونن از اون استفاده کنن ، یک سیستم رویایی درست می شه که روح همکاری توش موج می زنه ! ولی در عمل هرگز این اتفاق نمی افته . من فکر می کنم درصد زیادی فقط از زحمت دیگران استفاده می کنن !
    پ.ن. گیر دادین به پست های من ها ! ادیت ادیت ادیت !
    آخرین ویرایش به وسیله Mohammad_Mnt : شنبه 30 اردیبهشت 1385 در 14:07 عصر

  9. #49
    سلام
    من تصوری که خودم تا حالا از اپن سورس پیدا کردم اینه که در دو صورت پروژه اپن سورس بوجود می یاد.
    1. وقتی که کسی برنامه ای را می خواهد که ازش استفاده کنه و هیچ کدوم از برنامه های موجود نمی تونه راضیش کنه تصمیم می گیره که یه برنامه ای رو بنویسه که خیلی حجیم باشه بصورت اپن سورس در بیاره که دیگران هم بهش کمک کنند.
    2. یا یکی مثل من می خواد یه گیم انجین بسازه و می دونه که در اخر هم نمی شه ازش استفاده کرد و هیچ نفع مالی حداقل نداره پس می گه خوب اپن سورس باشه.

    موفق باشید.
    Kochol Game Engine
    http://www.kge3d.org



  10. #50
    من متاسفانه زیاد آدم فیلسوفی نیستم، ولی در مورد open source باید بگم که چیزی که در آخر کار برای هر کسی مهم هست کیفیت نرم افزار هست، حالا با هر روشی که بشه انجامش داد.

    بعضی نرم افزارهای open source هستن مانند firefox، apache ، mysql ، linux و غیره که با استفاده از همین روش هم سود خوبی برای شرکت هاشون داشتن هم اینکه کیفیت نرم افزار اشون از هر نظر خوب هست. معمولا هم کاربردهای خاص دارند که تولید کنندگانشون با استفاده از support یا آموزش یا هر چیز دیگه پول در میارن، یا اینکه با استفاده از تبلیغات و مواردی مثل این.

    خیلی ها هم closed source هستن که اتفاقا با استفاده از همین روش نرم افزارهای بسیار خوبی تولید شده، مثل visual studio، 3dsmax ، photoshop و تقریبا تمام بازیهای کامپیوتری معروف و حتی windows xp (با عرض شرمندگی از تمام دشمنان مایکروسافت)

    پس به نظر من نمیشه گفت که کدوم روش به اون یکی برتری داره، یا یکی "آزادی" داره و اون یکی نداره، تمامش برمی گرده به کاربرد نرم افزار، کاربرهایی که از اون استفاده می کنند، و بازاری که اون نرم افزار مورد هدف قرار داده.

    به عنوان مثال شما یک بازی تجاری روز نمی بینید که به صورت open source تولید بشه، دلیلش هم به قول آقای inprise اگه کمی فکر کنید متوجه می شوید. هیچ ربطی هم به آزادی و فلسفه و این چیزها نداره.

  11. #51
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    توی ترجمه یکی از صفحه های گنو نوشته که :
    مالکین نرم‌افزار می‌گویند زمانی که خود کاربران از برنامه‌ها نسخه‌برداری می‌کنند، متحمل «خسارت» یا «ضرر اقتصادی» می‌شوند. اما این کار هیچ تأثیر مستقیمی بر مالک ندارد و به هیچ کس ضرر نمی‌زند. مالک نرم‌افزار فقط زمانی ضرر می‌کند که شخصی که از برنامه‌ی او نسخه‌برداری کرده است، ممکن بود به صورت دیگری برای تهیه‌ی یک نسخه٬ پولی به مالک پرداخت می‌کرد.
    به نظر من این اصلا منطقی نیست . اگر کسی بتونه یه نرم افزار خاص رو از فروشنده ی دوم ( که این شخص نرم افزار رو از مالک اصلی خریداری کرده ) به قیمت پایین تر یا حتی مجانی بگیره ، هرگز نمی آد از مالک اصلی خریداری کنه !

  12. #52
    هنوز مشکل بی دقتی ات رو رفع نکردی .
    قرار بود وقتی در مورد مسئله ای که مبنای متفاوتی داره فکر میکنی پیشینهء غیر معتبر رو فراموش کنی .

    GNU دربارهء قیمت یا هزینه نیست . GNU دربارهء آزادی هست ، و این آزادی لزوما" یک مفهوم فلسفی و مجرد نیست . در کنار تفاوتهای فرهنگی که باعث میشه درک و پذیرش Open Source در جوامعی مانند ایران دشوار باشه ، یک نکتهء دیگه مزید بر علته ، و اون نکته جدی نبودن و حرفه ای نبودن بازار است . برای اینکه بیهوده و بیخود با توضیحات مجرد خسته ات نکنم یک مثال ابتدائی میزنم که میتونه مفید باشه .

    الف تصمیم گرفته فایل سیستم درایور قدرتمندی بنویسه که توجه به خصوصی به کاربردهای عام و متداول نداره ، و بیشتر روی کاربردهای Real Time متمرکز هست . افرادی که دارای چنین صورت مسئله هائی هستند توسعه گران صنعتی یا نظامی هستند ؛ هیچ سرویس دهندهء وب یا توسعه گر بازی ای به فایل سیستمی متفاوت و پیچیده نیاز نداره .

    الف قاعدتا" به بیزینس مدل Closed Source معتقد نیست ، این جزو مفروضات مثال هست .
    پس از انتشار این فایل سیستم منحصر به فرد تحت GNU و فروش کد و-یا خدماتش به چند کاربر ثانویه ، آیا "منطق" GNU ، کسب و کار الف رو تهدید میکنه ؟ طبیعتا" اینطور نیست .

    مشتریان الف رو میشه به دو دسته عمومی طبقه بندی کرد . افرادی که کسب و کار جدی ای ندارند و افرادی که دارند . با توجه به مشخصات پروژهء آقا یا خانم الف ، مشتریان گروه اول او ، چه پروژه اش GNU باشد ، چه نباشد ، به او پولی نخواهند داد ، چون اگر سورسش در اختیار باشه ازش استفاده میکنن و اگر نباشه Pirate های عزیز زحمتش رو خواهند کشید .

    برای الف فقط گروه دوم باقی میمانند که بخاطر جدیت و نوع کاربرد مورد نظرشان اهل ریسک نیستند و بخاطر کشور محل سکونت و قوانین موجود و فرهنگ عمومی ، به دزدی نرم افزار اشتغال ندارند . این مشتری های بالقوه قاعدتا" به الف پول خواهند داد و کد و خدماتش رو خواهند خرید ، حتی اگر بشه اون کد رو رایگان یا نسبتا" رایگان از محل دیگری تهیه کرد . وقتی تو یک آدم هستی و در منزلت کار میکنی و بزرگترین پروژه ای که انجام دادی یک حسابداری با مزه است ، شاید این نکات برات بی منطق باشه ، ولیکن اگر نگران توسعهء یک سیستم مانیتورینگ پروازهای نظامی فلان فرودگاه باشی ، یا در حال توسعه سیستمی برای پردازش صوت و شناسائی وضعیتهای اورژانس تماسهای گرفته شده با پلیس یا بیمارستانها باشی و ...امثالهم ، اون موقع دنیا شکل دیگری داره ، نرم افزار و از اون مهمتر ، دانش و توان توسعه گرانش ارزش و ماهیت تعریف شده ای داره ، و اون موقع "منطق" مسئله روشن میشه .

    اگر تمام دنیای یک برنامه نویس در یک برنامه چند کاربره ساده تجاری خلاصه بشه ، تنها چیزی که از نرم افزار میفهمه تعداد کامپوننت دلفی یا دات نت هست ، که میشه از سایتهای کره ای و چینی داونلود کرد و هورا ، ما یک برنامه نویس داریم که میتونه منطق برنامه نویسی رو تشخیص بده و برنامه هم بنویسه ، این در واقع حقیقت داره و معقول هم هست ، اما این فقط بخشی از واقعیته ، کاربردهای نرم افزار در دنیای "واقعی" - که با دنیای کاربرد نرم افزار در ایران فاصله زیادی داره - جدی تر از اون هست که کسی به مخیله اش خطور کنه میتونه با قالتاق بازی و سر هم بندی کردن چهار تا پکیج ، چیزی بنویسه که براش پول هم بدن .

    خلاصه ، تمام داستان نرم افزار ، در خریدن یک DLL حاوی یک Functionality خلاصه نمیشه . خریدن یک کد و استفاده از اون و گرفتن پول ، محدودترین و کوچکترین سناریوی نرم افزار هست .
    آخرین ویرایش به وسیله Inprise : سه شنبه 02 خرداد 1385 در 17:27 عصر
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  13. #53
    یه جورایی داره از این مدل خوشم میاد. یکی از چیزهایی که خیلی برام جالب بود اینه که با وجود اسم ها و یا تعابیری چون Free ، Open و غیره ، همه چیز قانون داره و این طور نیست که به به Open source دیگه ، بریم حالش رو ببریم. نمی دونم درست فکر می کنم یا نه ، قاعدتا مساله ضایع شدن حق توسعه دهنده و یا ایده پرداز اولیه توی این سیستم کاملا متنفیست. مشکلی که خیلی ها سراغ این سیستم ها نمی رن تفاوت های پایه ای در مدل تجارتشونه. البته گاها خیلی هم خوبه و فکر کنم هر دو در جای خودشون قابلیت های ارزنده ای دارن. به نظر میرسه که vision ای که دو تجارت با این دو مدل متفاوت برای خودشون تعریف می کنند باید تفاوت های اصولی با هم داشته باشه.
    باز هم این رو میگم ، فکر می کنم اگر بعضی از شرکت های بزرگ مدل Open source رو انتخاب نمی کنند ، ترس از ضایع شدن حق مالکیت اونها نیست. این می تونه دلایلی مثل مخفی نگه داشتن نحوه انجام یک پروسه خاص داشته باشه.
    هر که بر مرکب باطل نشیند ، در سراى پیشمانى فرودش مى‏آورند

  14. #54
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    وقتی تو یک آدم هستی و در منزلت کار میکنی و بزرگترین پروژه ای که انجام دادی یک حسابداری با مزه است ، شاید این نکات برات بی منطق باشه
    بابا خیلی باحالی ، تقریبا" زدی تو هدف

    برای الف فقط گروه دوم باقی میمانند که بخاطر جدیت و نوع کاربرد مورد نظرشان اهل ریسک نیستند و بخاطر کشور محل سکونت و قوانین موجود و فرهنگ عمومی ، به دزدی نرم افزار اشتغال ندارند . این مشتری های بالقوه قاعدتا" به الف پول خواهند داد و کد و خدماتش رو خواهند خرید ، حتی اگر بشه اون کد رو رایگان یا نسبتا" رایگان از محل دیگری تهیه کرد
    به خدا من می خوام این مدل تجاری رو بفهمم ، یه موقع فکر نکنین که دارم سفسته ( ؟ ) می کنم .

    در مورد چنین پروژه هایی فکر می کنم حق با شما باشه ولی من تصور می کنم که این مدل تجاری برای برنامه های معمولی و با ریسک پایین جواب گو نباشه . چون اون موقع مشتری گروه ب ریسک زیادی نمی کنه اگه از مالک اصلی خریداری نکنه . در این صورت فکر کنم گنو سیستم درآمد مالک اصلی رو به هم می زنه

  15. #55
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    1) این سناریو رو در نظر بگیرید :
    یه نفر یه موتور بانک اطلاعاتی با امکانات جدید درست کرده و زیر لایسنس GPL منتشرش کرده و هر نشخه از اون رو 100 دلار می فروشه . من یه نسخه می خرم . من لحظه به لحظه آخرین تغییرات رو از او می گیرم ولی هر نسخه رو 20 دلار می فروشم . در واقع نسخه هایی که من می فروشم کاملا" با نسخه های ایشون یکی است . حالا یکی که می خواد این موتور را تهیه کنه از من می خره یا از نویسنده اصلی ؟
    من فکر می کنم از من بخرند :) بنابراین من فکر می کنم اگر یه نرم افزار در عین این که از کپی رایت بهره می بره سورس باز هم باشه خیلی بهتر از این که زیر لایسنس GNU منتشر بشه
    آخرین ویرایش به وسیله Inprise : دوشنبه 08 خرداد 1385 در 13:01 عصر

  16. #56
    قیمت اهمیتی نداره . تو یا ناقض GPL هستی ، یا باید مشتریانت از هویت مالک اصلی کد مطلع باشن . قبل از اینکه با تصور خیلی زرنگ بودن و داشتن قابلیت پول در آوردن از هیچی ، خلاقیتهای بیشتری به خرج بدی ، یکبار بسادگی GPL رو مطالعه کن .
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  17. #57
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    برادر من می دونم که باید اسم مالک اصلی رو حتما" ذکر کنم . با فرض بر این که همه این رو می دونند این سناریو رو گفتم

  18. #58
    اگه کمی قبل از تصاعد خلاقیت ، به توضیحات قبلی فکر کنی ، روشن هست که اگر کسی قرار باشه برای خرید خدمات یک کتابخانهء GPL هزینه ای رو پرداخت کنه ، طبعا" اون هزینه رو وقتی پرداخت میکنه که خدمتی وجود داشته باشه . فکر میکنی چند ابله در دنیا زندگی میکنند که چون تو Copy/Paste‌ رو بلدی بهت پول بدن ؟ قاعدتا" تو برای کدی که خودت ننوشتی خدمتی برای ارائه نداری و همه اینو میفهمند . تلاش نکن که دائما" بین تفاوت بین 100 و 20 دلار فکر کنی ، چون همانطور که قبلا" توضیح دادم کسانی که بیزینس مدلی بر اساس GPL ایجاد میکنند به فروش نرم افزار فکر نمیکنند ، به ارائهء خدمت نرم افزاری فکر میکنند ، خود نرم افزار آزاد هست و اگر کسی نیاز به خدمت به خصوصی نداشته باشه ، کافیه سری به مخازن نگهداری کد مربوطه بزنه . GPL بحثی دربارهء هزینه و قیمت نیست ، مبحثی در مورد آزادی و خدمت است . تلاش کن اینو درک کنی .
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  19. #59
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    دارم تلاش می کنم !
    خوب . یه چیزایی داره دستگیرم می شه . این جور که من فهمیدم ، نرم افزار به خودی خود منبعی برای کسب درآمد نیست بلکه خدماتی که در مورد اون نرم افزار داده می شه محل کسب در آمد است . درسته ؟

    اگه جواب مثبته :
    همون سناریوی قبلی رو در نظر بگیرید . برای یه موتور چه خدماتی می شه ارائه داد که بشه در مقابلش پول دریافت کرد ؟ من فکر می کنم در کل برای هر پروژه ای خدمات زیادی نمی شه ارائه کرد که ارزش پرداخت پول را داشته باشه .

    آیا می شه این نوع مدل رو یه چیزی شبیه کارهای عام المنفعه در نظر گرفت . این جور که من متوجه شدم این مدل از بیشتر از نظر خلق ایده های جدید سودده است تا از نظر اقتصادی و برگشت سرمایه

  20. #60
    من فکر می کنم در کل برای هر پروژه ای خدمات زیادی نمی شه ارائه کرد که ارزش پرداخت پول را داشته باشه .
    هر پروژه ای؟؟؟؟
    آیا می شه این نوع مدل رو یه چیزی شبیه کارهای عام المنفعه در نظر گرفت . این جور که من متوجه شدم این مدل از بیشتر از نظر خلق ایده های جدید سودده است تا از نظر اقتصادی و برگشت سرمایه
    با توجه به صحبتهای استاد اینجوری برداشت نمیشه
    You never know what you can do until you try

  21. #61
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    من فکر می کنم در کل برای هر پروژه ای خدمات زیادی نمی شه ارائه کرد که ارزش پرداخت پول را داشته باشه .
    به مثال پیشینی که برادر اینپرایز فرمود نگاهی بنداز.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  22. #62
    همون سناریوی قبلی رو در نظر بگیرید . برای یه موتور چه خدماتی می شه ارائه داد که بشه در مقابلش پول دریافت کرد ؟ من فکر می کنم در کل برای هر پروژه ای خدمات زیادی نمی شه ارائه کرد که ارزش پرداخت پول را داشته باشه .

    تو جوابی که صفحهء قبل دادم با ذکر چند مثال سعی کردم توضیح بدم که کاربرد نرم افزار ، اصولا" اونقدرها مقدماتی و سطحی که به نظر خیلیها میرسه نیست ؛

    در نگاه اول به نظر میاد جامعهء توسعه گری لینوکس Slackware داره مجانی کار میکنه ، اما وقتی ناسا تصمیم میگیره از این توزیع در سفینهء دیسکاوری استفاده کنه مبلغ قابل توجهی به اعضای این جامعه کمک مالی میکنه ؛ میدونستی بزرگترین حامی مالی openssh ارتش ایالات متحده هست ؟ و قس علیهذا ...

    همانطور که گفتم ، ساده ترین سناریوی استفاده از یک نرم افزار ، خریدن اون ، بصورت یک بسته ، و استفاده از اون ، بصورت فشردن چند کلید یا کلیک ، یا استفاده از اون بصورت یک کتابخانه در برنامهء دیگری است ، اما تو دنیای واقعی معمولا" نیازهای نرم افزاری پیچیده تر و جدی تر از این حرفها هستند .

    فرهنگ Open Source تلاش میکنه تضمین کنه نرم افزار برای همیشه "آزاد" خواهد بود . این آزادی مورد علاقه و مطلوب هست . طبیعتا" میشه برای یک موجودیت آزاد ، هزینه هم مطالبه کرد ، اما GPL به این مساله توجه خاصی نداره ، توجه اصلی به آزادی و خدمات هست ، برای فراهم کردن بستری که در اون ، نرم افزار و دانش نرم افزار ، مایملک کسی نباشه ، بلکه آزادانه در اختیار همه باشه تا از فن و دانش اون استفاده کنند ، ولیکن طبیعتا" در مسیر کاربرد نرم افزار همواره به خدمات جانبی و توسعه گری نیاز هست که این خدمت میتونه درامد زائی مطلوبی داشته باشه .

    مثال 1 - Ubuntu لینوکس رایگان ارائه میکنه ، و هزینه ای مطالبه نمیکنه . آیا توسعه گران این شرکت از الطاف آسمانی و الهی ارتزاق میکنند ؟ در واقع اینطور نیست ! به محض اینکه فرد یا جامعه توسعه گری بتونه نشون بده داره کدی رو ارائه میکنه که میشه بهش تکیه کرد ، درخواستهای متعددی دریافت میکنه ، برای اختصاصی سازی ، توسعه خاص منظور و ...برای مشتریان شخصی اش ، و همینطور ارائهء خدمات جانبی در مورد نحوهء توسعه و رفع مشکلات و ... ، که گاهی همین خدمات هم رایگان هستند ، و یا گاهی نیستند ؛ و وقتی همین کمپانی به اندازه کافی موفق عمل میکنه ، سان حاضر میشه مبلغ قابل توجهی برای حمایت از تحقیق و توسعه در این کمپانی بهش کمک کنه و ...

    مثال 2 - CryptoPhone نرم افزاری برای رمزنگاری مکالمات صوتی مناسب برای Pocket PC هاست که بصورت منبع آزاد منتشر شده ؛ کمپانی مربوطه مدعی است چون این نرم افزار کاربرد امنیتی داره ما تصمیم گرفتیم برای کسب اطمینان و اعتماد سورس کد کاملش رو منتشر کنیم ، اما استفاده عملی از این سورس همیشه با دشواریهای خاصی همراه هست و ضمانتی برای عملکرد صحیحش روی همه دستگاهها نیست ، و حالا این به مشتری بستگی داره که مایل باشه ریسک پذیرش این دردسرها رو بپذیره ، یا تصمیم بگیره از خدمات این کمپانی استفاده کنه . بهر حال سورس کد در دسترسه ، اما در عمل افراد کمی هستند که ممکنه کسب و کارشون جدی و حساس باشه ، و در عین حال موفق بشن در مدت کوتاهی ، بدون کمک کمپانی مالک ، از این سورس کد به نفع خودشون استفاده کنن ، که اگر GPL‌ رو رعایت نکنن خودشون رو تو یک دردسر قانونی انداختند و اگر رعایت بکنن ، به کمپانی مالک کمک کردن که از کد بالغ شده و تکمیل شده توسط اونها هم برای سایر مشتریان خصوصی اش استفاده کنه و ...

    مثال 3 - کامبیز خجسته که یکی از مدیران همین فروم هم هست و همگی بهش ارادت داریم ، تعداد زیادی کامپوننت نوشته که همگی رو به رایگان همراه با سورس منتشر کرده . کامبیز قاعدتا" از این کامپوننتها در پروژه های شخصی اش استفاده کرده و میکنه و فایدهء انتشار سورس ازادش اینه که افراد زیادی در تکمیل و رفع خطای اونها به رایگان بهش کمک میکنند ، کافیه سری به سایتش بزنی و مراحل تکمیل کدهاش رو ببینی ، قاعدتا" او میتونه دو لیسانس برای کدهاش در نظر بگیره - همان کاری که Trolltech برای QT کرده - یعنی بگه اگر کسی کد رایگان مینویسه ، از کامپوننتهای من به رایگان استفاده کنه ، و اگر کد تجاری مینویسه ، با من تماس بگیری تا بهش مجوز بدم ، و اگر کسی این قاعده رو زیر پا گذاشت و کامبیز موفق شد بفهمه ...Copyright violation یکی از معدود جرائمی است که پلیس اغلب کشورهای غربی برای برخورد با اون نیاز به مجوز قضائی برای ورود به منازل یا ادارات و غیره نداره ...و چه کسی قراره به کامبیز بگه ؟ یک دوست قدیمی ، یک کارمند ناراضی ، یک رقیب تجاری و ...دیگه بعد از این بستگی داره به خودت و اینکه چقدر جرات ریسک داری و حاضری خودت رو تو دردسر بندازی ، میتونی کد رایگانش رو تست کنی ، سورس رو بخونی ، اگه خوشحال و راضی بودی ، باهاش تماس بگیری و 40 دلارش رو بدی و مجوز تجاریش رو بخری و با خیال راحت از کدت استفاده کنی ، ضمن اینکه بدون سورس کد نخریدی ، قانونی رو نقض نکردی و حق کسی رو تضییع نکردی ، و قبل از خریدن نرم افزارت مطمئن بودی حاوی چیزی هست که میخواهی .

    مثال 4 - استفاده از محصولات سان مایکروسیستمز در سیستمهای نظامی مرسومه به دلیل توان تحمل بالا و قابلیت اعتماد منحصر به فردشون . در ایران هم همینطوره . اما تا وقتی سان از یک لیسانس محدود کننده استفاده میکنه ، از منافع زیادی چشم پوشی کرده ؛ مثلا" تیمهای توسعه گری فعالی که دوست دارند کدها رو آزمایش کنند و نقاط ضعف یا نقائصش رو گزارش کنند - که سرویس گرانقیمتی است اگر تجاری باشه - یا کاربران متفرقه ای که مایلند از نرم افزار استفاده کنن و بعد براش پول بدن یا به محل کارشون توصیه اش کنند و ...پس Opensolaris منتشر شد درست در حالیکه هنوز Solaris 10 در حال فروش هست . حالا دیگه لازم نیست سان لزوما" نگران سخت افزارهای متعدد و متنوعی که براشون درایور ننوشته باشه ، هزاران نفر در سراسر دنیا این فرصت رو دارن که مشکلات خودشون رو حل کنن ، و چون عضوی از یک جامعه هستند ، نتایج کارشون رو به رایگان منتشر کنن و ...درست همانطور که لینوکس کامل شد و میشه .

    کلیدی ترین نکتهء درک کسب و کار منبع آزاد اینه که درک کنیم ، "مخفی نگاه داشتن سورس کد" لزوما قرار نیست تنها روش زندگی و کسب و کار باشه . حتی "اگر" هدف فقط و فقط کسب درآمد باشه ، میشه سورس رو منتشر کرد و باز هم پول درآورد .

    جنبش باز متن ، از ابتدا برای ارائه بیزینس مدل متفاوت ارائه نشد . هدف برداشت محدودیتهائی بود که باعث میشدن انحصار طلبی و قبضه کردن دانش نرم افزار ، منجر به تک صدائی شدن جامعه نرم افزار بشه ، یا منافع اقتصادی ، در مقابل انتشار دانش قرار بگیره .

    اما حتی با تبعیت از فرهنگ باز متن ، باز هم کسب درآمد تهدید نشد و نمیشه ؛ با این تفاوت که اولا" برای وارد شدن به این بازار باید ملزوماتی داشته باشی که با ملزومات اولیه بازار سنتی متفاوت هست ، و دوما" نیاز به طرز فکر متفاوت و نحوهء برخورد متفاوت است ، و همینطور به ساز و کار سیاسی و حقوقی و اجتماعی مناسب و مربوط به خودش نیاز داره ...

    نباید به Open Source به عنوان یک روش پول درآوردن نگاه کنیم ، یا دائما" با ذهنی که به لطف فضای بسته و محدود تک بعدی شده فقط به سود رایگانی که سایر آدمها میبرند فکر کنیم . اگر لینوس توروالدز به دنیا همینطور نگاه میکرد ، امروز لینوکس ، و هر چیز دیگری مربوط به اون ، وجود نداشت ، و شاید اغراق آمیز به نظر بیاد ، ولی اینطور نیست ، اگر بگم از نگاه من ، لینوکس مهمترین قطعهء نرم افزاری فعلی ما آدمها هست . طبیعتا" لینوس توروالدز هم از گرسنگی فوت نکرده ، و داره تیم توسعه کرنل "رایگان" لینوکس رو رهبری میکنه ، که حامیان مالی متعددی داره ، از جمله غولهای سندیکای صنعت مخابرات ایالات متحده ...

    مایل نیستم این جملات شبیه به آگهی های تبلیغاتی به نظر بیان ، بنابراین لازمه به نکات منفی موجود هم اشاره کنم . بخش بزرگی از دنیا ، به حقوق معنوی اهمیتی نمیدن ، و این به معنی نقض حقوق مادی و معنوی توسعه گران منبع آزاد هم هست . خیلی از توسعه گران تجاری هم به وفور از کدهای آزادی سوء استفاده میکنند ...

    اما اینها باعث نمیشه Open Source متوقف بشه . برای همین هست که میشنوید میگن "فرهنگ Open Source " ، که شرایط و ملزومات و مقدمات و مفروضات و اهداف خاص خودش رو داره .

    با اینکه مخلوط کردن بحث فنی با مسائل شخصی عموما" مفید نیست اما :
    مدتی قبل برای اتمام تزم و ساختن نرم افزاری که بتونه از کارتم به درستی استفاده کنه ، و ایضا" کسب درآمد از این نرم افزار ، با شرکت تحقیقاتی ای قرار داد بستم . برای راه اندازی بخشی از سیستم به وجود کدی نیازمند بودیم که تحت GPL منتشر شده بود و به اندازه کافی پیچیده بود . شرکت طرف قرارداد من با مولف کد تماس گرفت و ضمن قانع کردن اون برای خرید یک لیسانس اختصاصی و غیر آزاد - که کد نهائی رو از بند GPL خلاص کنه - 60 ساعت مشاوره از مولف اون کد برای همکاری با من و تکمیل پروژه خرید . پس مولف کد آزاد مورد نظر در حال کمک به جامعهء نرم افزار با کد GPL اش هست ، ولی میتونه لیسانسهای اختصاصی ای رو برای مشتریان خاصش در نظر بگیره ، و از توان و دانشش برای توسعه نرم افزارهای ثالث استفاده کنه . اگه همه چیز طبق برنامه پیش بره بیست روز دیگه اجرای آخرین قسمت نرم افزار و تستش تموم میشه ، و فرد مذکور پولش رو کاملا" دریافت میکنه ، و من درسم تموم میشه و برای نرم افزاری که در این مدت نوشته ام پول معقولی میگیرم ، و یک موسسه تحقیقاتی هم صاحب تکنولوژی میشه که به این شکل لااقل تا حالا تولید نشده . کسی متضرر نیست . همه خوشحالند . آزادی نرم افزار ، اگر با قاعده و فرهنگ توسعه پیدا کنه ، با طبیعت سازگار تر از تحمل کارتلهای نرم افزار غول پیکری است که صرفا" به کسب درآمد از طریق انحصاری نگه داشتن بازار فکر میکنند .
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  23. #63
    سلام

    چطور دو قطعه کد با هم مقایسه میشن؟
    یعنی از کجا میفهمند که کد استفاده شده در برنامه a همان قطعه کد b هست یا نه؟
    خصوصا" زمانی که یکی اوپن سورس نباشد؟

    با تشکر
    رامین

  24. #64
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    واقعا" ممنونم از وقتی که می ذارین
    یک بار خوندم ! ولی فکر می کنم ساعت یک نصفه شب موقع مناسبی برای فهمیدن پست به این قشنگی نباشه . فردا صبح با سلول های خاکستری آماده
    اینپی ! اینپی ! اینپی !

  25. #65
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    چطور دو قطعه کد با هم مقایسه میشن؟
    یعنی از کجا میفهمند که کد استفاده شده در برنامه a همان قطعه کد b هست یا نه؟
    خصوصا" زمانی که یکی اوپن سورس نباشد؟
    برادر اینپرایز پیشتر لینک مثالی عملی در این مورد رو آورده اند :)
    http://www.barnamenevis.org/sh...ad.php?t=44484
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  26. #66
    من یه سوال بپرسم.
    آیا کسانی که سورس یک پروژه متن باز رو مطالعه می کنن و مشکلاتی رو مشاهده میکنن باید(نه بالاجبار) اونو به توسعه گر اصلی گزارش کنن تا رفع بشه؟
    یه جور دیگه بگم
    آیا توسعه دهنده نهائی یک پروژه متن باز فقط یک نفر/شرکت/... هست؟
    You never know what you can do until you try

  27. #67
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    بستگی به مسئول اون پروژه داره.
    مثلا من الان به تمام سورس سرندیپیتی دسترسی دارم و هر جاییش رو دلم بخواد می تونم تغییر بدم. اما عموما فقط جاهایی رو تغییر می دم که خودم توسعه اش دادم و در عیر این صورت اگر باگی پیدا کنم، به مسئول اصلی گزارش می دم تا خودش اون تغییرات رو اعمال کنه.

    موفق باشی.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  28. #68
    یعنی در نهایت مسئول توسعه و انتشار نسخه های بعدی یک نفر هست . درسته؟
    You never know what you can do until you try

  29. #69
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    مطلقا اینطوری نیست... یک نفر یا یک تیم... چنین تصمیم هایی معمولا در میلینگ لیست ها تعیین میشه.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  30. #70
    نقل قول نوشته شده توسط oxygenws
    مطلقا اینطوری نیست... یک نفر یا یک تیم... چنین تصمیم هایی معمولا در میلینگ لیست ها تعیین میشه.
    منظور من از یک نفر یک نفر/شرکت/... هست و نه مطلقا یک نفر میشه گفت یک تیم با یک مدیریت متمرکز
    You never know what you can do until you try

  31. #71
    خوب ... بعد از این که این 7 صفحه را با دقت خوندم ..حیفم اومد دست خالی برم
    من فعلا کاری به قسمت فلسفی قضیه ندارم و فکر می کنم کسی که تازه با مفهوم اوپن سورس آشنا می شه یکی از اساسی ترین سوال هایی که به ذهنش می رسه این هست که ... تجارت با اوپن سورس چه رابطه ای داره؟ بگذارید برگردم به همون مطالب اول که اکسیژن سوال کرد ( و بعدا جواب داد ) اکسیژن این سوال های اساسی را پرسید :
    - هزینه های یک پروژه چی است؟
    - سود های یک پروژه از کجاست؟

    خوب به نظر من بیشترین هزینه های یک پروژه نرم افزاری در پشتیبانی نرم افزار است نه در قسمت تحلیل نه طراحی و نه حتی کم هزینه ترین قسمت که کد نویسی هست ... اگر باز هم دقت کنیم شرکت های نرم افزاری حتی در همین ایران خودمون بیشترین سودی که به دست می آورند در قسمت پشتیبانی است . یعنی پشتیبانی یک نرم افزار در گذر زمان برای یک شرکت نرم افزاری سود دارد نه فروش خاص نرم افزار ....
    خوب چند تا مفهوم دیگم هست که سر فرصت سعی می کنم توضیح دهم مثل کپی لفت و ...
    از خودم هم که بعد از چندین وقت دوباره به این فروم سر زدم تشکر می کنم البته دورادور احوال پرس بودیم .... تا بعد

  32. #72

    Question چند تا سوال!

    با سلام
    واقعا جای تشکر داره از دوستانی که اینطور وقت میزارن و با حوصله به سوالات جواب میدن.
    قبلا در مورد Open Source چیزایی خونده بودم ولی مینتونم بگم مطالبی که اینجا بیان شد کاملا منو قانع کرد . . .
    ولی هنوز چند تا سوال دارم که خوشحال میشم جواب بدین:

    1)
    توی نرم افزار آزاد و باز متن مسئله Warranty چی میشه؟
    وقتی من از یک نسخه کپی از یک نرم افزار آزاد استفاده می‌کنم . . . اگه مثلا بزنه و نرم افزار تمام اطلاعات منو به باد فنا بده هیچ کس جوابگو نیست درسته؟
    در صورتی که یک نسخه با پشتیبانی از همون نرم افزار بخرم و باهاش کار کنم چی؟
    در این مورد تفاوتی بین نرم افزار‌های فقط آزاد با نرم افزارهای آزاد و بازمتن هست؟

    2)
    مدتی قبل برای اتمام تزم و ساختن نرم افزاری که بتونه از کارتم به درستی استفاده کنه ، و ایضا" کسب درآمد از این نرم افزار ، با شرکت تحقیقاتی ای قرار داد بستم . برای راه اندازی بخشی از سیستم به وجود کدی نیازمند بودیم که تحت GPL منتشر شده بود و به اندازه کافی پیچیده بود . شرکت طرف قرارداد من با مولف کد تماس گرفت و ضمن قانع کردن اون برای خرید یک لیسانس اختصاصی و غیر آزاد - که کد نهائی رو از بند GPL خلاص کنه - 60 ساعت مشاوره از مولف اون کد برای همکاری با من و تکمیل پروژه خرید . پس مولف کد آزاد مورد نظر در حال کمک به جامعهء نرم افزار با کد GPL اش هست ، ولی میتونه لیسانسهای اختصاصی ای رو برای مشتریان خاصش در نظر بگیره ، و از توان و دانشش برای توسعه نرم افزارهای ثالث استفاده کنه .
    این فقط در صورتی ممکنه که تمام اون کد متعلق به اون شخص باشه و در اون کد از کدهای دیگه با لیسانس GPL استفاده نشده باشه! وگرنه خود اون شخص از قوانین GPL تختی کرده!. . . این حرف من درسته؟

    3)
    یه مورد دیگه هم بود که میخواستم بپرسم ولی الان چون ساعت 2 نصفه شبه(!) یادم نمیاد چی بود! اونم باشه برای بعد . . .

    با تشکر از تمام دوستان. . .مخصوصا Inprise و Oxygenws

  33. #73
    re 1: یک برنامه GPL بدون ارائهء هیچ Warranty ای منتشر میشه . این یک مشارکت رایگان هست و کاربر شخصا" مسئول انتخابش هست .

    re 2 : قطعا .
    UNIX is simple. It just takes a genius to understand its simplicity
    -- Dennis Ritchie

  34. #74
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    در ادامه صحبت های برادر اینپرایز...
    1- در صورتی که نرم افزار با خدماتی خریداری بشه، بسته به خدماتی که اون شرکت می ده، می تونه شامل ضمانت باشه یا نباشه. (هیچ قانون و محدودیت مدونی براش نیست.)
    شرمنده، منظورت از "نرم افزار‌های فقط آزاد با نرم افزارهای آزاد و بازمتن" رو نفهمیدم.

    موفق باشید.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  35. #75
    نمیدونم کسی این کتا ب رو معرفی کرده یا نه ولی فکر کنم خیلی از پرسشهاا رو پاسخ بده
    نام کتاب:تجارت و اقتصاد نرم افزارهای متن باز
    تعدادی کتاب دیگر در زمینه متن بازراستی کتاب ها به زبان فارسی
    آخرین ویرایش به وسیله Arman_gh : جمعه 19 خرداد 1385 در 03:14 صبح

  36. #76
    "نرم افزار‌های فقط آزاد با نرم افزارهای آزاد و بازمتن"
    شاید این طرز بیان من مشکل داشته باشه . . . !!!
    منظورم از نرم افزارهای فقط آزاد اون دسته از نرم افزارهایی بود که بازمتن نیستن ولی مجانی اند.

  37. #77
    . آواتار oxygenws
    تاریخ عضویت
    دی 1382
    محل زندگی
    تهران/مشهد
    پست
    6,333
    منظورم از نرم افزارهای فقط آزاد اون دسته از نرم افزارهایی بود که بازمتن نیستن ولی مجانی اند.
    بله، پس در اون مورد خاصی که شما گفتید، یعنی قضیه "پشتیبانی" معمولا تفاوتی وجود نداره و معمولا در هر دو مورد، به نصب یک انجمن برای دریافت نظرات و پشتیبانی "جمعی" بسنده می کنند.
    ایمیل من
    سایت من

    عضویت در جامعه‌ی اهدای عضو

    Direct PGP key: http://tinyurl.com/66q5cy
    PGP key server: keyserver.ubuntu.com
    PGP name to search: omidmottaghi

  38. #78

    و اما سوال سوم!

    از جوابهاتون ممنونم . . .

    و اما اون سوال سومی که یادم رفته بود . . .

    اگه شما یه برنامه بنویسین و در قسمتی از اون از کد GPL شخص دیگه‌ای استفاده کنید و در قسمتی دیگه از یک کد مثلا MIT اونوقت مسئله چی میشه؟ اصلا این کار ممکنه؟
    اگه بله! برنامه شما تحت چه لیسانسی باید انتشار پیدا کنه . . .؟

    با تشکر . . .

    در ضمن!
    Arman_gh ممنون . . .
    لینکی که فرستادی خیلی بدرد من خورد! البته یه چند تا کتاب دیگه (!)
    بازم ممنون . . .
    آخرین ویرایش به وسیله Cheetah : دوشنبه 22 خرداد 1385 در 00:05 صبح دلیل: این پست به دلیل تکراری بودن بطور خودکار ادغام شده است.

  39. #79
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    نقل قول نوشته شده توسط Inprise
    تو جوابی که صفحهء قبل دادم با ذکر چند مثال سعی کردم توضیح بدم که کاربرد نرم افزار ، اصولا" اونقدرها مقدماتی و سطحی که به نظر خیلیها میرسه نیست ؛
    با سلام مجدد
    اگه کاربرد نرم افزار ما مقدماتی و سطحی باشه باید چه کار کرد ؟ به نظز شما CloseSource بودنش بهتر نیست ؟
    آخرین ویرایش به وسیله Mohammad_Mnt : یک شنبه 08 مرداد 1385 در 14:07 عصر

  40. #80
    کاربر دائمی آواتار Mohammad_Mnt
    تاریخ عضویت
    اسفند 1381
    محل زندگی
    جنگلی به نام ایران
    سن
    41
    پست
    1,875
    سوال قبلی که بی جواب موند
    حالا یه سوال دیگه : اگه قضیه پشتیبانی باشه، من فکر می کنم هر کسی توی محدوده ی جغرافیایی خودش قدرت بیشتری داشته باشه. در این صورت قدرت نفوذ توسعه گر اصلی هم تقریبا" محدود است و این به ضرر ایشون می شه. درسته؟

صفحه 2 از 4 اولاول 1234 آخرآخر

تاپیک های مشابه

  1. همکاری در یک پروژه OpenSource
    نوشته شده توسط hidensoft در بخش PHP
    پاسخ: 0
    آخرین پست: چهارشنبه 14 آذر 1386, 23:51 عصر
  2. پیشنهاد یک پروژه opensource در پایتون
    نوشته شده توسط !!Unix!! در بخش دیگر زبان های اسکریپتی
    پاسخ: 4
    آخرین پست: دوشنبه 14 آبان 1386, 21:54 عصر
  3. جاوا OpenSource می‌شود!!!
    نوشته شده توسط Aftabgardan-cc در بخش برنامه‌نویسی جاوا
    پاسخ: 0
    آخرین پست: دوشنبه 22 آبان 1385, 11:01 صبح
  4. چه پروژه opensource را پیشنهاد می کنید؟
    نوشته شده توسط nargesi در بخش PHP
    پاسخ: 4
    آخرین پست: چهارشنبه 19 مهر 1385, 19:30 عصر

قوانین ایجاد تاپیک در تالار

  • شما نمی توانید تاپیک جدید ایجاد کنید
  • شما نمی توانید به تاپیک ها پاسخ دهید
  • شما نمی توانید ضمیمه ارسال کنید
  • شما نمی توانید پاسخ هایتان را ویرایش کنید
  •